Agri baskaldirisinin Ulu Onderi General Ihsan Nuri'yi saygiyla aniyoruz...!!!
1926-1930 Agri baskaldirisinin Ulu onderi General Ihsan Nuri 25 mart 1976 da son yolculuguna ugurlandi.
Onun anisi onunde saygiyla egiliyorum.Buyuk Onder,buyuk sahsiyet Ihsan Nuri olumsuzdur.
Ihsan Nuri'yi tanimadan,kurd baskaldirilarini taniyamadan ne bugun, ne de yarina dair soyleyeceklerimiz olur.
Ihsan Nuri kimdir?
Siyasi onder olarak Ihsan Nuri Kimdir?
Ihsan nuri Elî Qulî'nin ogludur.1893 yilinda Bitlis'te dogar.
1910 yilinda Osmali ordusunda tegmendir.
Osmanli-Arnavutluk savasina katilir.
Yemende 33 ay kalir.
1.dunya savasinda yaralanir.
Erzurum'da cephe gerisinde calisir.Gorev sonrasinda iki ayagi donma tehlikesi gecirir.Erzincan'a gonderilir.Tedaviden sonra 9.orduya bagli Gurcistan Ojorkati gezici jandarma komutanidir.
Savastan sonra Istanbul'a gelir.Kurdistan Taalî Cemiyeti uyeligine gecer.
1919 turk Ordu saflarinda Yunanli'lara karsi savasir.
Ferit Pasa hukumetinin yikilisinda aktif rol oynar.Istanbul'da iken Garnizon subaylari komutanidir.
Istanbul'da olmasi istenmemektedir cunku aktif bir politik durusa sahiptir.Baku'ya gonderilmek istenir.O memleketine doner.
Ihsan Nuri Jin dergisinde Wilson prensipleri hakkinda makale yayinalar ve bu acidan da taninan bir sahsiyettir.
Jin dergisinde"Ben kurdum ve kurt halkinin Ulusal demokratik haklarina kavusmasini istiyorum"der.
Jin dergisinin yoneticileri:Kemal Fevzi,Memduh Selim'dir.Makalesi yayinlanmaz.
Sonra Sason'a gecer.
Istanbul isgal edilmistir.Sonra Trabzon'a gecer oradan da Baku'ya diplomatik iliski icin gecer.Komunistlerle iliski kurar.Ingilizleri tutuklar Kafkasya'da.Bu tavri komunistleri sevindirir.
1920 Turk-Ermeni savasina katilir.Ikinci kez yaralanir.Bu sirada Kurdistan'da orgutlenmeye girisir.Ordu farkina varir,askeri mahkemede yargilanir.Delilsizlikten serbest kalir.
Deli Halit Pasa da o siralar oradadir ve Ihsan Nuri'nin Ermenileri katletmesini siter.Ihsan Nuri karsi cikar.Ermenileri korur.
"Yasamim boyunca hicbir zaman kadin,cocuk ve yaslilarin incinmesi,katledilmesi ve asilmasi olmadi,olmayacak."der.Kurdun asil durusunu sergiler.
Ihsan Nuri'nin birligi dagitilir.Beyazit'e gonderilir.Orda Yasar hanimla evlenir.
Musul olaylari alevlenmistir.
Diyarbakir Besiri'de,sonrasinda da Silvan'da boluk komutanidir.
Bir ara Siirtt'e.Azadi ile iliski icindedir.
Tc nin kurulmasiyla Ihsan Nuri 1924 te Beytulsebap'ta Garnizon basar.
-Garnizon baskininda Rasim,Tevfik,Hursit,Ali Riza bey,kurd subaylaridir.
Bitlisli Ali Riza tutuklanir.
Hertos'lu Hursit Zaxoya gecer.
Mardinli Tevfik Cemil,Van'li Rasim ve Ihsan Nuri Sirnax,oradan Suriye, oradan da Iraq'a gecerler.Ingilizlere siginirlar.
Bu sirada Seyx Seid Ulusal baskaldirisi baslamistir.
Irakta Ihsan Nuri'ye gorev teklifi yapilir.Fakat General rededer.Kuzey Kurdistan'a gecerler.Milli asireti Osman'a misafir olurlar.Fakat baskaldirinin son donemi ve seyx Said yakalanmistir.Ihsan Nuri geri Iraq'a gecer.Seyd Taha'ya konuk olurlar.Mardin'li Tevfik Suriye'ye gecer.
Ihsan Nuri Nehri'ye gecer.Simko'nun yanina giderler.Rasim Sikaklilar tarafindan oldurulur.Ihsan Nuri Iranli'lara teslim olur.Zencan'a gonderilir.Oradan kacar.Hoy'a gecer.O ara Hoybun kurulmustur.
Hoybun Ihsan Nuri'yi Agri isyaninin onderligine atar.
ve
Ihsan Nuri Erzurum'a gecer carpisarak Agri'
ya gecer.
Agri dagi'nin aslani buyuk onder, kahraman Ihsan Nuri ve onun sahsinda
diger onderleri;
Ferzende
Elî Can
Seyitxan
Efif
Memo
Hesoyê Yeli
Nadir
3 zaroke Huseyin Pasa
Bro Heskê Tellî
Ve diger Kurdistan sehitlerini saygiyla aniyorum...
Ben bu yazida kronolojik olarak Ihsan Nuri'yi kisaca anmak istedim.Agri dagi direnisi ve olay,olgulari acmadim.Zira Ihsan Nuri' yi kisi olarak ele aldim.Ihsan Nuri'yi asil Agri direnisiyle anlatmak,anmak esas ve anlamli.
Olu onder Ihsan Nuri 18 mart ta bir mobiletin carpmasi sonucu hastaneye kaldirilir.25 mart 1976 da malesef hayata gozlerini yumar."Behestî Zehre"mezarliginda defnedilmistir.
Saygiyla aniyorum.
Not:Guncelde Kurd deger yargilarina saldiri var.Ozellikle bayrak baglaminda.Kurd milli degerleri kurdun degeridir.
Ala- rengin ilk kez Kuzey Kurdistan'da Agri baskaldirisinda Ihsan Nuri tarafindan kullanilmistir.Bunu not olarak dusmek istedim.
Saygilarimala...
AGRI
Agirî-agirî tu agir bûy
Li nav ghistî serbilind bûy
Li ser kurdîstan cira bûy
hilbê agirî hilbê agirî
agir dirijand ser seran
Ronahî dirijand her deran
Erd dihecand car caran
Hilbê agirî- hilbê agirî
Nawalê te tijî xwîn bûn
Xelxelên te têjî cendek bûn
Raste berê agir tu bûy
iro agir lavên te bûn
hilbe agirî, hilb6e -agirî
Serq u qerb bask vegirtîye
ser singe xwe lav ghirtîye
Kurdara tu kabe buyî
hilbê agrî, hilbê agirî
Iro disa hers a te hat
ev agira bûne kelat
kombûn êdî ser te civat
hilbê agrî,hilbe-agrî
Roja azad ser te hilhat
ronika te basra resand
nav millet6e azadî cand
hilbê agrî,hilbê -agrî
Hilbê agirî hilbe agir6i
li sawa te tirk digîrî
Te dit rumî cava rev6i
hilbe agiri ,hilbe agirî
Neyzeyî tirkan derade zikan
ji xwina kurda sorbun nawalan
dengê tifing c6iyayên hildan
MERXASÊN WELAT HAWAR BIGIHININ