Qısmek insan esti bestê kuek xwi niyi kuek xwera dûr koti.

Zafi insanan ez şınasnena eslê xwi inkar kêni kuek xwi di dışmenê kêni.
Milletê ma zaf sifat pis nay ê insanana.

Nı sıfatanra vanî "Cehş" . Cehş kurrî Hêr'o, cehş'ik waxtag mergand çerenî dayê xo het nêçerêni şini miyan Mangan û Astor'an dı çerêni.

Mangê û Astor pay erzeni sare şonênî ci û cehşik xwi het'ra fetelnênî. Yo honc ar nêkenû honc şınû bin zıncê eyn dı çerenû.

Daykê xwi ra zêde keyfê yi heywanan binan dı yeno.
1974 dı şêre Kurdistan başur dı qısmek êşir kırdan dışmen xwe (Saddam) het dı cê xwi gırotıbı.
Kırd başur nı sıfat nabı eyn'a. Tifing xwi girotibi vera mılletê xwe vındertibi.
1984 ra pê bakur dı zî sê nı cehş veciyêbi vera milletê xwi tıfing huqmat girot.
Ferq eyn û koriciyon çinyu. Ni waziyet teyna gorê fıkriyayiş xwe ma nêşkêni biyar zuvan ser,sosyolojik,psikolojik sebeb zî estî. mesela zaf girana.

Qısmek insanî ma sê nı cehşan tewedê xwa nışinî.
Êslê xwi inkar kêni xwi sobina mıllêtanra hêsebinênî. Din ma gorê nı insanra vanî "hêrumzadê".

Qismek insanan gorê zî sebeb xwi inkar kerdış esto.
Zafi insanan pê keyf xwe din xwi degiş nêkerdıbî.
Kiyyam armeniyanra pêy zafi armêni biy bisilmonê. Sobina şans eyn zî çınêbi.
Eyro zaf armêni sê bisilmonun hetta eyn ra zêde dindari. Nı waziyet zi sosyolojik û psikolojik sebeb yi esti.

Yew Papaz armêniyun benû bısilmone tim Ulucumiyê Diyarbêk dı nımac xwi kenû. Kêye yê zî nızdê yew kilisi do.Yew ruec yeno verî kilisi vındenû û vunu:
-"Ciqas ez şıno comid nimac kenû se zêrê mi honc ha tyada"
Na yena zunayış kes keyf xwera nêbiyu bisilmonê,sebebê yî esto.

Welatê madı "fılê"bıyayiş zehmeto. Filê çend din xwe bibedelnî honc çımê qısmek insandi honc filê yi.. Hisab nı insanan nyêrû honc sarê veceni cı. Nı sebebra waziyet eyn hina zorû..

Kirdig xwi inkar bıkêru ferq eyno Cehş sê ciyû.
Miyan şarî ma dı yew qal esta. Katir'ra pers kerd û wa û babi tuê kamo?" Katir şêrmayo namê babi xo nêvato,vato ez warezê Astor'a"

Zafi Kird ma xwi Tırk hêsebinêni. Ni Kirdanra kî eşkeni vacê cehs hêttanki eskenî vaci cisê Katir zî. La sêbiyû şıma ,ci tersê şıma esto?
Qe şıma xwi inkar kêni,xwi finêni herındê cehş'an,
Sima xwi sobina bıhêsebnî tewedê şıma beno zêde?
Nı insan semedê rehat cuwiyayişê xwî ya mılletê xwi pêyra,paşt'ra kard kênî. Bêni dışmen kuek xwî û vera helasiyê milletê xwi zî vındênî.
Nê rind bızanin yew qal esta"dışmen bayk û qalon şıma nêbenu dostê şıma"
Qimete inon zî dismên het di çiniyo. Dışmên zunu ni insanan mılletê xwi ri hiyanet kerdo siba hiyanet yin zî keno. Zaf itibar eyn dışmen het di çinyû..

Tarix ma kırdandı nı insananra zaf esti.
-Bişarê Çeto vera huqmat sarê vedartibi,brayê yi Cemilê Çeto şıbi hetê huqmat dı ca gırotıbi. Derheq ê dı yew qal esta"Cemilê Çeto Kerê ra keto"

-Mir Bedirxan sarê wedarit huqmat, brarzê yi şı huqmat het di ca girotibi. Derheq Yezdanşer dı zî yew qal esta."Her Bedirxan yew yezdanşer'ê yi esto"

Seyyid Riza sare wedart huqmat brarzê e Reber zî şı huqmat het dı cê xwi girotibi. Hûqmat bacê Reber zi kışt çıqas zerd dabî cı ê zî tepiya tera gırotibi.

Sadik beg Valêr 1925 dı Diyarbekir dı amê aleqnayış,lacê yi Riza beg şı qetilkaran babi xo het dı ca girot.Dima embaz babî yi destra amê kıştiş.

Lace Malla Mustafa Barzani Ubeydullah şıbi hetê huqmat Bagdad dı ca gırotıbı vera babî xwi. Huqmat Bagdad yew Queşk dabi cı, binêk zî perê dabi yi. Nı insan bacê bê itibar mendıbi.Hettan mergê xwi pê a deca cuwiya.

Badê mergê yi Apê qıcon yı Mesut Barzani wenda yin da, wa biyerin mi het. Babi şıma yew hêta kerda sucê şıma çinyû.

Honc Eminê Perixanê 1925 dı brayê xwe tepişt teslim Tirkan kerdıbı.Tirkan brayê ê kişt.Brayê yi kekê xwe ra wa "Ez biya taştê yin xwe vira mek ti zî benî şumê yin"
Dima Tirkan Eminê perixanê zi kişt.
Ez qayila yew anekdotê hayinan biyarî zuvan ser.

Ahmed Yalinkaya zî Coligij ma wo a anekdot yî nistibi,
Ahmed vunu:
"Ez 2009 dı şibiya Cape town (South Africa). Nıfis ûce %92.5 siyê, %7.5 spi.Zaf tay zî melez estibi. Melez zevac siyê'yon û spi'yunra pêda bibi. ûca dı heta 1990 dı qoletiyê estibi.Hêtan 1990 spi''yun ay melez kerdibi bınatê xwo siyê'yon, pê ayin tampon vıraştibi. Yew merdımid mı qısê kerd, va; siyê'yu qoletiyê verra mücadele kerdin, melezon zî cehşê kerdin. Çı gurewo pis estibı tera pêyd nê mendinî. Ayê ra tede şahsiyetê, insanatê o gurur çık nê mendibı. Yani piyorê melezon bibi qeşmeri. Qom bındestı bı tede her tewır qeşmêr û cehşi, her çi yin miyandi vêciyeni. Mıletê xwi ri dışmenatê kerdini, dışmenan ra bıbi dost. Verni dı nezunê ra destpê keni, dım ra beno karakter yin. Ekê zi South Africa dı 11 zuni resmi xıwer diyeni. Wa mıletê ma zi bınê boni dınya dı sê ma yewna mileta wardmendê esta? miletê ma gera bınê bı şermayi."

Hocê nêkenû ez nı hıyanêtan zêde binusi.

Eyr zafi merdim esti nı hıyanet xwi devom kênî.
Şarî ma gera bınê hişar xwi bo. Akıbet bayk û kalon xwi ma gera biyari çımon xwî ver. Pêy nı nomê û necaseta ma gera xwi nêhetekn.

Nı heteknayış qıjon mar benu barû giran. Mılê yin tım yin verdı monenû. Ma gera sebeb nı hal nyêbi.
Insan bê şeref û bê hêsiyet nışkeni miyan qom xwi dı derg bıcuwiy. Şar ma pê kerdenê mawa ma ewn xwi vir.

Na dınyad pê şeref û hêsiyet xwi ya ki qayilî yew ruec teyna êmır bıkerî. Êmır derg bêşeref û bêhêsiyet ez se bıkêri?