Sayın Dicle,(Spartakus Üzerine)

  Ben yazınızı okurken bir yanlış anlaşılmanın olduĝu düşüncesine vardım... Ben Spartakus’un ismine ilişkin Avesta diline başvurulmasınıda başka kelimelerle doĝru olduĝunu ifade etmiştim.... Benim konunun başka alana kayması dediĝim olay „ Azeri“, „ Zaza“ „Kürd“ yada „Medlerin Kürd olmadıĝı“ yönündeki savlara ilişkindi.. Yoksa isim meselesine „dilsel bazda“ yaklaşmayi ve irdelemeyi doĝru buluyorum...Sizin ikinci sorunuza gelince bilindiĝi gibi Spartakus başkaldırısı M.Ö 73 yılında başlıyor... M.Ö 1275 ve 1245 yılları arasında Asuri kaynakları Kürdistanda yaşıyan „Subartu,Xaldi, Muşki“vb.. güçlerden sık sık sözetmektedirler..Asirler 1100 yılında Subartulara yönelik büyük saldırı düzenliyorlar.(daha geniş bilgi için Dr.Cemal Reşid’in „Kürd ülkesinin tarihine ilişkin dilsel inceleme“ adlı eserine ve Salih Kaftan’in „ Eskiden günümüze Kürd tarihi“ adlı eserlerine başvurabilinir)Subartuların en son M. Ö 10. Yüzyılda büyük bir güç haline geldiĝini tarihi belgelerden öĝreniyoruz.. Sonraki dönemde Subartuların yeniden ortaya çıkıp çıkmadıĝı meselesi araştırmaya deĝer.. Ama Med imparatorluĝunun yıkılmasından sonra böyle bir ihtimal her zaman mevcut.. Çünkü, Kureyş Lidyalılara karşı „Kızıl Irmak“ savaşına beraberinde yoĝun bir şekilde „ Daĝ savaşlarında ve Kale alma sanatında uzman olan Amurdleri, Kasileri, Luluları ve Gutileri“ götürüyor..(Hebibullay Tabani, Hawnetewey Qewmi Kurd u Mad, r. 252)Tabani’nin sözünü ettiĝi ve yüzyıllar önce devlet olarak varlıklarını yitiren yapılar hâlâ o dönemler varlıĝı sürdürüyorlarsa, Subartularında sürdürebilme imkanı varFakat, bilinmesi gereken husus Heradot’un saydıĝı 7 aşireti bir kenara bırakırsak Med imparatorluĝu Subartuların, Gutilerin, Luluların, Kardoxilerın, Hurilerin Kaşilerin, Xaldilerin,Mannaların vs..vs... bir sentezi ve bir dünya imparatorluĝu hemde „ ilk Indo- Avrupa imparatorluĝu“ olarak tarihe damgasını vurdu. „ M. Ö. 2100‘lerden“ ( M. Merdoxi Kurdistani, Kürd ve Kürdistan Tarihi sayfa 239) başlayan ve „2000‘lerde Kürdistan’da yoĝun bir şekilde yayılan)(Abdullah Qeraxi, Zerdeşt, sayfa 14) Medler, „M.Ö 1300 yılında „Belix“ şehrinde küçük devlet kurarak Asurlara vergi vermeyi reddederek“ ve peşinde yüzlerce savaştan sonra M.Ö. 612‘de Asur imparatorluĝunu yıkıp dünyanın gündemine tümden oturdular ve kutsal kitaplara konu oldular. Eĝer „o gün güneş tutulması olmasaydı“ Medler Lidyalılarla Halis yada Kızıl Irmak antlaşmasını da imzalamaz ve sınırlarını dahada ileri götürürlerdi.(591-585 savaşları)Kureyş Med imparatorluĝunu ele geçirmesine raĝmen elimize geçen belgelere göre „kendisini uzun süre Med Kralı“ olarak lanse etti.. Bu konuda Le Cocq’un Kureyşle ilgili çevirilerine bakılabilinir...Örneĝin „Farslar ve Yunanlar arasında Maratun’da yapilan savaşta Fars ordularının genel komutanı Datis adlı bir Med idi.. Germemitre ve Titu adlı iki oĝluda üst komutanlardandılar..“( Hebibullay Tabani, Hawneteweyi Qewmi Kurd û Mad, sayfa 205).. Yine „Hawraman’da bulunan deri üzerine yazılan bir belgede baĝımsız bir yapılanma olarak varlıĝını sürdüren ve Roma Kralı Crassus’la ( 13 mayis 53)Harran savaşında öldürüldü) müttefik olan Abkar adlı „ (age 273) Kürd kralından sözediliyor.. Aynı Crassus Med soyundan gelen Spartakus’u M.Ö 71 yılında öldürüyor..Bilinmesi gereken nokta neden „Med“ ve „Medler“ bu kadar populerdi? Medlerin meşhurluĝu yaratıkları uygarlık ve sahip oldukları tarihi mirastan kaynaklanıyordu.. Farslar ve Partlar o dönemde fazla bir şey ifade etmiyordu.. Zaten „Persler Medlerin yaratıkları hazır bir devlette ve uygarlıĝa“ kondular.. Bu Heradot’unda düşüncesidir..Med isminden ve ülkesinden kurtulmanın imkanı yoktu. „Batı Med“ diye bilinen bugün Kuzey Kürdistan olarak adlandırdıĝımız alanda „Ferawertiş“ önderliĝinde Darius’a karşı büyük bir hareket gelişti.. Zaten eskiden beri Kaşilerin ve Mannaların diyari olan „Atropatin“(bugün Azerbeycan diye anılan bölge) ve Doĝu Kürdistan’ın Mukriyan bölgesi, Nahçıvan ve Rewan’a kadar olan bölgede M.Ö yine „ Küçük Med“ olarak yeniden ortaya çıktı.( Salih Qaftan, age. 122).. Dr Cemal Reşid (age) M.Ö 161 „Parsların Medlere yönelik saldırılarından“ söz ediyor ve Parslardan belge veriyor.. M.Ö. 36 yılında Küçük Med yıkılıyor(M.Resul Hawar, Simko, r.87)Küçük Med imparatorluĝu denilen alan Kafkasya’ya yayılıyordu.. Kürdler daha son bir kaç asır içinde Erivan, Karabaĝ, Gence ve Eran gibi alanlarda insiyatiflerini kayip ettiler.. Anı şehri uzun yıllar Kürd devletlerine Şeddadilere ve Revvadilere başkentlik yaptı.10. yüzyılda yaşamış dünyaca tanınan büyük Kürd şairi Nizami Gencewi „Heft piker w Şerefname“ adlı eserinde bu gerçeĝi, yani bugünkü Ermenistan ve Azerbeycan’in Kürdlerin denetiminde olduĝunu şoyle ifade ediyor.. „ Dewali adlı Med soyundan cesur bir Kürd Abxaz vilayeti, Gence, Allan, Eran ve Ermenistan tümünü yönetiyordu“ diyordu..Ermenilerin alana yani „Ermenistana“ gelmeleride en iyimser tavırla Medlerin dönemindedir... Ermeniler ne Urartuların veya Xaldi devletleriyle hiç bir ilişkileri yok.... Bugün Ermenilerin yerleştikleri alan yada „Batı Ermenistan“ Kürdlerin tarihi vatanıdır.... Osmanlı Rus savaşlarındada Erivan, Karabaĝ vs Kürdlerin elindeydi ve Kürd nufüsü esas yapılanmayı oluşturuyordu... Erivan'da bulunan Zerduşti tapınakları Ermeniler öncesi Medlere dayanıyordu.. Zaten Ermenilerin kendileride „Urartu devleti bölgenin yerlileri tarafından kuruldu“ diyorlar ve Xaldilere karşı yürütülen savaşlardan söz ediyorlar.. Bu arada bu Xaldiler meselesini irdelerken bir yeni düşünce bende oluşmaya başladı.. Xenefon Xaldilerin tanrısı da „Xaldi“ydi diyor... Acaba Kürdlerin „Xwede“ yada „Xweda“ kelimesinin kökeni buraya dayanmasın? Her ne kadar bizim Kürdler daha çok „Xwe“ ve „dan“ birleşmesi üzerine duruyorlarsada...Konumuza devam edelimYine Yunan tarihcisi Plutarque „Ardeşirin“ yada onlarin söylemiyle Artaxerxes’in yaşamından söz ederken „Med kökenli Arbaces“ ten söz ediyor ve savaş esnasındaki saf deĝiştirmesinden ve cezalandırılmasından soz ediyor..(Plutarque, Vies Paralleles, sayfa 304) Bir çok eski Roma ve Yunan tarihçileri Sasaniler dönemindeki orduya „Med ve Pers ordusu“ diyorlardı..Belki bu söyleminde nedeni Sasani ve Kürd ilişkisinden yatıyor.Bilindiĝi Sasani devleti(212) yılında ykuruluyor... Bu devletin kurucu „Ardeşir Papakan yada Babakan anadan ve babadan da Kürd asılıydı“(Reşid Yasemi), „Şiwankar aşiretindendi“( Hebibullay Tabani)... Ayrıca bu konuda bir dizi belge vardır. Bunlardan bir tanesini tarihçi Teberi’nin aktardıĝı 5. Erdewani’nin Ardeşir’e hakaret etmek amacıyla söyledigi: „ Ey Kürd oĝlu ve Kürd evinde büyüyen“ sözüdür.. Daha sonra aynı aileden gelen „ Sasani Kralı Kürd asılıydı“lar... Bundan dolayi „bazı tarihciler „Sasanileri bir Kürd devleti“ olarak görüyorlar..Yani sonuç olarak Medlerden kurtulmanın imkanı yoktu.. Subartular sadece Medlerin bir kolu olarak varlıklarını sürdürebilirlerdi..Çalışmalarınızdan dolayiBaşarılarSelamlarKamuran