Nawsirwan Mustafa: „Ilk defa Kürdistan siyasi gücleri Bagdat’ta ortak siyasi bir söylemle görüsmeleri yapti“(3)

Bana göre bizim ile bazi Irakli gücler arasinda ortak olan ve Irak’ta demokratik bir sistemin olmasi hem Siilerin ve hemde Sünnilerin kazancinadir. Öyle görünüyor ki, bazilari kendilerine göre federasyonun iyi, bazilari da kötü görebiliyorlar. Amacim sudur, bir grup sey var ki, merkezin demokratiklestirilmesi, devletin ademi merkezilestirilmesi bunlar Irak’i olusturan tüm kompozantlari icin önemliler.

Kurdistani Niwê: Siz Kürd delegasyonu olarak üzerine en cok caba sarfettiginiz ve kabul edilmeyen hususlar hangileridir? Gönülsüzde olsa bu hususlari kabul eden ve reddedenler kimlerdi?

Nawsirwan Mustafa: Bu sorunlardan biri dogal kaynaklardi. Diger bir sorun ise din ve devlet iliskileri ve medeni kanuna iliskindi.

Kurdistani Niwê: Hangi taraf digerinin görüsüne geldi?

Nawsirwan Mustafa: Gercegi söylemek gerekirse bizimle görüsmeleri yapan esas tarag Siilerdi. Diger taraflar, El Iraqiye ve El Iraqiyun bize cok yakin ve yumusaktilar. Fakat bizim en cok celislide oldugumuz taraf, Sünni Araplardi. Bazi meselelerde onlar hic asagi inmiyordular ve uzlasmaz bir tutum icindeydiler. Onlara göre federasyon Irak’in param parca olmasi anlamina geliyordu. Bundan dolayi onlar, federasyona karsiydilar. Dogal zenginlik kaynaklari meselesinde onlar, dogal zenginlik kaynaklarinin merkezin denetiminde olmasini istiyorlardi. Ayrica dogal zenginlikler meselesi bizim ve Siiler arasinda da büyük bir engeldi.

Kurdistani Niwê: Sen Amerikanin esas aktörlerden biri oldugunu söylüyorsun. Acaba Amerikanin farkli olan düsünceleri yakinlastirmada rollü neydi? Yada eger Amerika alanda olmamis olsaydi, Anayasa mevcut olan durumda olurmuydu?

Nawsirwan Mustafa: Evet, farkli taraflarin yakinlastirilmasinda ve bazende düsüncelerinin yakinlastirilmasinda Amerikanin belirleyici bir rollü vardi. Amerika bir büyük devlet olarak, bu alanlarda büyük tecrubelere sahiptir. Özellikle Büyük Elci Zalmay Halilzad, daha önceleri yine simdiki Irak gibi olaganüstü bir durumu yasiyan Afganistandaydi. Ben halkin bilmesi gereken bir seyi söylemek istiyorum.. Amerika icin layik bir devlet mi yoksa dini bir devlet mi kurulmus önemli degildir. Fakat, onlar icin ortalama dini bir devlet önemliydi.

Kurdistani Niwê: Simdi Irak Parlamentosuna sunulan Anayasa Taslagini sen nasil degerlendiriyorsun?

Nawsirwan Mustafa: Ben bu Anayasa Taslaginin yazimina katilan insanlardan biriyim. Bundan dolayi kendim bir degerlendirme yapmak istemiyorum.. Bu ishi halka birakiyorum.

Kurdistani Niwê: Görüsmelerde bazen bir kac nokta üzerine antlasma saglaniyordu.. Baska maddelere iliskin sorunlar ortaya ciktigi zaman, yeniden sifirdan baslaniliyordu.. Nicin?

Nawsirwan Mustafa: Bu tüm meselelerde böyle degildi. Mesele tüm dünya Anayasalarinda var olan , cok genel seyler ve bazi haklarla ilgili bölüm üzerine tüm taraflar hemfikir oldu ve yeniden dönülmedi. Kürdlerin kendirle birbirine bagli atasözündeki gibi bazi önemli meseleler vardi: Din ve devlet iliskisi, dogal zenginliklerin paylasimi meselesi anahtar niteligini tasiyorlardi.

Bazilari diyorlardi: eger sen shu meselede asagi inersen, filan seyi kabul edersen, bende shu meselede asagi iner ve filan seyi kabul ederim. Bazen görüsmeler alis-veris gibi oluyordu. Bundan dolayi bazi meselelerde acmaz oldugu zaman biri diyordu, ben daha önce shu meselede geri adim atmistim, sen benim bu dedigimi kabul etmesen, bende digerini kabul etmiyorum...

Kurdistani Niwê: Kürdlerin istemlerinden Anayasaya yerlestirilmesi gerekirken, yerlestirilmeyen hangileri var?

Nawsirwan Mustafa: Siz bunu baskalarina sorsaniz daha iyi edersiniz..

Kurdistani Niwê: Eger Parlamento bu Anayasa taslagini kabul ederse, halk da referandum esnasinda oy verebilirmi?

Nawsirwan Mustafa: Bana göre Kürdler ve Siiler Anayasaya karsi tavir almasalar, Sünniler referandumu basariszliga götüremezler. Cünkü, Enbar eyaleti haric, Sünniler hic bir eyalette secmenlerin ücten ikisinin oyunu alamazlar.

Kurdistani Niwê: Anayasa sonrasi Irak’i nasil degerlendiriyorsun?

Nawsirwan Mustafa: Daha cok erkendir.. Bekliyelim neler oluyor. Irak’in yakin gelecegi hakkinda insanin %100 dogru bir seyi söylemesi cok zahmettir. Halk ic savastan korkuyor. Fakat gercek odur ki, ic savas var. Gün gecmiyor onlarca Sii, Sünni, Kürd ve Kürdlerin disinda insan ölmesin.. Nicin öldürüyorlar? Cünkü, Siidir, Sünnidir yada Kürd olduuklarindan dolayi..... Ben bu konuda size detaylara iliskin bir sey söyleyemem.. Cünkü benim Irak’in Güney, Bati ve Orta kesimine iliskin fazla bilgim yok ki, Anayasanin etkisi ve yankisinin nasil olacagini, Sii ve Sünni toplumunun tabakalarina yansimasini bileyim. Cünkü tüm Siiler tek ses degil ve tüm Sünnilerde tek ses degildir. Bundan dolayi ben daha simdiden bir öngörüde bulunamam..

Kurdistani Niwê: Amerika bu Anayasa üzerine bahsa girmis, bundan dolayi Anayasanin cabuk yazilmasi icin Irakli gücler üzerine cok yogun baski kurdu.. Acaba Amerikalilara göre bu, Irak’in sartlarini degistirmek icin miydi yada Anayasal mesru zeminini Irak’a vermek icinmiydi?

Nawsirwan Mustafa: Bana göre Amerikanin Irak’ta yaptigi hatalardan biri, savasi bir takvime endekslemesiydi. Amerika bazi tarihler vermis.. Öyle görünüyor Baskan Bush ve ABD kamuoyu icin önemlidir.. Shu gün referandum yapilsin... Shu gün secimler yapilsin... Öyle görünüyor bunlar onlar icin önemlidir. Fakat, Irak halki icin referandum, asayis ve güvenligin saglamasi kadar önemli degildir... Yani Irak halki icin Anayasanin ayin 15‘inde veya 30‘unda yada baska bir ayda yapilmasi önemli degil.. Önemli olan su, elektrik ve her seyden önce asayisin saglanmasidir.

Kurdistani Niwê: Nicin Amerikaya da shu hakki verilmiyor, bu sefer bir sey yapsin kendisi icinde iyi olsun?

Nawsirwan Mustafa : Shart degil Amerika icin olan Irak icinde iyi olsun. Fakat, Anayasanin yazimi ve secimler Irak’in gelecegiyle iliskisi var, gelecek kusaklarla iliskisi var. Yani sen Anayasayi bu yil icin degil, uzun bir süre icin yaziyorsun. Benim görüsüm sen bu Anayasaya evet ve hayir oyunu verdigin zaman, sadece bu Anayasanin sana degil, cocuklarina da uygulanacagini düsünmelisin. Ben bir seyin yazimina katildim ve cocuklarimin gelecegide ona baglidir. Son.