Şeddadi Kürd Deveti Üzerine Notlar(9)
O dönem yaşamış ve gelişmeleri yakından bilen bir çok tarihçiden verdiğim alıntılardan da görüldüğü gibi Şeddadi Kürd devleti Bizans İmparatorluğu ile girdiği bu savaşı kazanmıştır ve onlara büyük kayıplar vermiştir. Bundan öncede Şeddadi Kürd devleti ile Ermeni ve Gürcü kralıkları arasında bir çok savaş olmuştur. Bu savaşlardan biride 1036 savaşıdır. Bu konuda Urfalı Mateos şöyle yazıyor: “Bu zamanda İran’ın büyük Emiri Abusuwar, müslüman milletlerden 150.000 kişilik bir oradu hazırladı. Büyük bir şiddetle hıristiyanlara karşı yürüdü. O, öldürücü bir öfke ile Ağuvan memleketinde Topraksız David’in eyaletine girdi ve hıristiyanları büyük endişe ve keder içine düşürdü. Müslüman askerlerin çokluğundan korkmuş olan David, onlara karşı çıkmaya cesaret edemedi. Şerir Abusuvar ise bir çok eyaletle 400 kadar müstahkem mevki ve kale zaptetti. Orada bir yıl kaldı ve memleketin büyük bir kısmını itaat altına aldı. O, bundan sonra David’e karşı yürümeye karar verdi. Naçar bir şekilde kalan David, Ani Kralı Hovannes’e haber gönderip ‘ Abusuvar bütün Ermeni eyaletlerini zaptettikten sonra bana karşı yürümektedir. Bana yardım etmesen ona itaat edip rehberlik edecek ve senin ayeletin olan Şirak’ı tahribata uğratacağım” ( Urfalı Mateos, Vekayiname, sayfa 69) Yine Urfalı Mateos’un söylemiyle David Gürcü ve Abhaz Kralına, Gaban Kralına ve daha bir çoklarını aynı tehditkar mektubu gönderiyor ve yardım istiyor. Onun anlatımyla hıristiyanlar 20.000 kişilik bir ordu oluşturuyor ve Apusuvarı yenilgiye uğratıyorlar. Aynı savaşa ilişkin olarak La Chronique Georgienne’de “Gürcistan’ın en büyük hakimi Liparit Orbelian’ında müslümanlara karşı savaşa katıldığı” yazıyor.(akt René Grousset, Histoire de L’Armenie, sayfa 565, Payot, Paris) Fakat sözkonusu eserde “Abusuwar’dan değil Fazlun’dan” sözediliyor. Buna benzer hatalar bir çok tarih kitabında mevcuttur. Sözünü ettiğim bu savaşlar döneminde Türkler hâlâ bölgede yoktular. Urfalı Mateos tarafından Abusuwar’ın askeri gücü abartılmış olsada çok ciddi bir güce sahip olduğu açıktır. Daha önce Prens Keykawus’tan verdiğimiz alıntıda görüldüğü gibi bir çok insan onun saflarında ve önderliğnde savaşmak amacıyla bölgeye akın ediyordu. Geçenlerde Zaman gazetesi yazarlarından Mustafa Armağan “10.000 Kürd savaşçının Malazgirt savaşına katıldığına dair” alıntıya asker değil, “yöre halkı” gibi bir tespit yapmıştı.. Kürdlerin askeri olarak ciddi bir konumda olabileceklerini içine sindiremiyor. Ayrıca,Şeddadi Kürd devletini yok sayarak Malazgirt savaşını anlamak imkazsızdır. Bu arada bölgede Malazgirt için başka bir savaşa değinmek gerekir. Çünkü, yanlış tarihi bilgiler ortada dolaşıyor. Sanki Türkler bölgeye gelene kadar Malazgirt her zaman Bizansların denetimi altındaydı. Malazgirt Merwani Kürd devletinin kuruluşu sırasında üzerinde şekillendiği şehirlerden biriydi. Daha sonraki süreçte Merwanilerin kontrolunden çıkıyor. Bu konuda eski Ermeni tarihçilerine baş vurmak en iyi yoldur. Pro-Ermeni olarak bilinen René Grousset Malazgirt’in Merwani Kürd devletinin denetinden çıkarılmasına ilişkin şöyle yazıyor: “ Bu zaman esnasında Ermenistan’da önemli gelişmeler yaşanıyordu. Malazgirt, Ahlat ve Meyafarqin Emiri ve Merwani Hanedanlığının kurucusu Kürd Bad Musuldaki Arap Hamdanilere karşı giriştiği savaşta 990’da öldürüldü. Gürcü Prensi Küropalat David , Merwanilerin yeni Emiri Abu Ali El Hasan’ın içinde bulunduğu karmaşık durumdan yararlanarak Malazgirt’i kuşatma altında aldı. Asolik’in söylemiyle şehri ‘silah ve kıtlıkla’aldı.(992-993 ve 994 yılları arasında olacak)” (René Grousset, Histoire de L’Armenie, sayfa 524, Payot, Paris) Yine o dönemlerde yaşıyan Asolik’in verdiği bilgilere göre Ermeni ve Gürcü koalisyonu şehri ele geçirdikten sonra “Müslüman halkı şehirde kovarak dışarda getirdikleri Ermeni ve Gürcüleri yerleştiriyorlar”( age, sayfa 524) Tamda bu esnada Revadi Kürd Devletinin Mir’i yada Urfalı Mateos’un söylemiyle “Müslümanların Baş Emiri Mamlan” Ermeni ve Gürcülere savaş ilan ediyor ve “200.000 savaşçıyla” bölgeye giriyor.( daha öncede vurguladığım gibi Revadi ve Şeddadi devletlerini karıştırmamak gerekir. İki devletin kurucuları Revadi aşiretinden geliyorlar. Fakat iki ayrı devlettir. Mamlan başkenti Tebriz olan Rewadi Kürd devletinin Mir’idir.) Devam edecek Aso Zagrosi