Aslina bakilirsa,Asurlularin kenanin veya asonun degindigi gibi, ister ingiliz ister rus olsun, guclu emperyal savasan taraflarca devlet kurma vaadiyle kandirildigi veya oyalandirildiklarini anlamis olduk; her ne kadar anlama surecinde tatsizlik diz boyu gidiyorsa da, artik forum isleyis ve islevine on yillik bir gozlemle bakan biri olarak, kavgalarin zamanla yerini sukunete terkettigini de biliyoruz.Hekin kizginlikla motive olsa da buyuk katki saglayan yazilarini unutmayalim.
burada onemli olan, tartismalarin icerigini, yapay palyatif ucuncu sahis degerlendirmelerinden azade tutabilmeye bakmak; kiskirtan cok olur; forumda deger kazanabilecek makale degil, dedikodu ve fesata yonelik haybeci mesajlari tiklamak daha da gundeme gelir vs vs.
bu son tartisma kavga, tarihimize yonelik- su anda asurlularida Kurdistan tarihine katiyorum, dogrusuda oyle olmali, degilse arkadaslar karsit fikri dikkatlice belirtsinler- bir sayfayi daha anlamama yardimci oldu.
hakkariden gocen asurlularin, soykirim sonrasi kacanlar oldugunu saniyordum; oysa bu zavalli insanlar, var olma kaygi ve menfaatlerini karmasik emperyal iliskiler aginda aramaya, bulmaya calismislar.tam da jenosid oncesi.
sonucta, gidilen ilk ulke- dogu kurdistanda- husrandan, guney kurdistan ve irakta emperya;lizmin kolluk gucune kadar ulasilan bir surec ve daha sonra da bizzat koluk guclugunu yaptiklari emperyalizmin, o gucle anlasmasi sonucu bu defa kolluk gucu yapilanlarin zulmune terkedilmesi ve facialar..
hangi halkin seruvenlerini animsatiyor bu yahu, bilen varmi ?
bir sey daha; eger hakkarili asurlular( burada da bu irkin muhtelif kol;larindan bahsetmek gerkiyor, zira neden yalnizca hakkarili de, mesela mardinli-urfali asurlular degil, ayriliklarini bilmiyorum, bi;en;ler yazsinlar) urmiyeye hicret etmemis olsalardi, acaba basta liderleri olmak uzere bu zavalli halk sag kalirmiyidi ?
cevabim hayirdir.
hic olmazsa bir kismi netice itibariyle tirko jenosidinden kurtulmus oldular.
gozlemci ile farkli mahlaslarla yazan arkadasin Hek oldugunu biliyoruz; bir sey soyleyeyim tum foruma; daha evvel bir kac defa Susan meiselasin Kurdistan in the shadow of history adli muhtesem kurde yonelik fotograf ve bilgi tasiyan eserinden bahsetmistim. ve her kese bu kitabi edinmelerini tavsiye ettim; gorunen o ki Hek kitabi almis.
ingilizce bilmek sart degil sadece fotograflar icin bile bu kitap her vatanseverin elinin altinda bulunmali derim.
Cografyamizda zamaninda hukum suren imparatorluklar, sadece bolgenin yerlileri degil, dunya literaturune inanilmaz katkilarda bulundu; elbette enternasyonal kullanima gecen kelimlerin hepsinin, bu cografyadaki antropolojik, zoolojik-botanik gerceklerinden kaynaklandiginida anliyoruz.
Bu imparatorluklardan ucu- Bizans Roma ile Arap ve Fars- cagdas tarihe imza atanlardan.osmanliyi sayamiyorum zira bu devleti kurdugu iddia edilen orta asyalilarin, her seyden evvel bu isi gerceklestirdiklerine dair guclu kanitlar yoklugu bir yana- imparatorluk dilinin once farsca, sonra arapca-farsca, sonrada karisik bir dil olmasi gercegi, dayandigi iddia edilen etnisiteye ait hic bir kulturel mirasin olmamasi, vakti zamaninda kendi dillerinde egitimleri oldugu suphesi vs- guclu miraslar biraktilar.
imparatorluk dili, yerlilerin kullandiklari kelimleri, ait olunan esas etnisitenin konusma diline uyarlamak zorunda kaldi.
bundan sonra yazacaklarimin her hangi bir kayangi yok, sadece yillardir forumlarda okuduklarimdan vs cikarsamalarimdir.
mesela kullandigimiz turkcede bulunan pastirma kelimesi, grekce kanaliyla dunyaya yayilmistir, pastrami olarak.
bana kalirsa bu kelime ermeniceden gelme;ve asli basterma dir.Cunki bildigimiz anlamda pastraminin dunyadaki yapim merkezi, kayseri idi ve bu il merkezinin cogunlugunun ermeni olmasi bir yana, yogun bir pastirma -sucuk uretimi yapiliyor, bolgeye ihrac bile ediliyordu. kanitim budur.
raki kelimsei, utanmaz tirkolarin dilinde milli ickiye donusmus durumda. oysa muslumanin milli ickisi olmaz, yasaktir bu bir, oyle bir gelenekleri de olmaz ,iki.
raki kelimesi, hem ermenicede, hem de arapcada mevcut ve arak olarak gecer. mesela araklamak -calmak tabiri, istanbul argosuna demekki ermeniceden gecmis ve hizli hizli, cabuk cabuk demek.
raki kesinlikle arak kelimesinden geliyor; bolgenin maronite hristiyanlarida arak diyor bu ickiye.
bu kelime arapcaya ermeniceden gecme; ote yandan da, acaba asuri-aramiler ne diyorlar?
zira su anda arapcadaki kelimlerin cogunun asuri-aramic kokenli oldugunu saniyorum. mesela alkol kelimesi arapca olarak dunya literaturune girmis ama bana kalirsa kesinkes aramicedir.
arapca olarak gecen corba, sehriye ile hele hele bulgur suryanice.milattan uc bin yl evvel harranda bugday uretimi yapanlar, elbette arami-asurlulara kok veren kavimlerdi.
mesela pide kelimesi, grekce de pita dir. bana kalirsa bu kelimenin asli pide dir ve ermenicedir.
acaba firat nehrine verilen grekce eufrades hangi dilden kaynaklaniyor ? onundeki eu bir tarafa, kelimenin firat oldugu belli. araplar da el firat diyorlar. grekler bolgede araplardan da eski.ama ayni zamanda ermeni asur ve nihayet biz kurdlerde variz.
biz ferat diyoruz ve kesinlikle bu kelimeyi mesela arpalardan almamamisizdir. acaba suryaniler ve ermeniler firata ne derler ?
anadolu-kurdistan-mezopotamya-asuriya-aramiya-koptik ulkeleri zamanin dunyasinin en bereketli topraklarina sahip, en eski antropolojik bulgularada.bu topraklar dunyanin ekonomik-kulturel gelismesine en buyuk, onemli katkiyi sagladi.
devam edelim,mesela sahsen farscadan kaynaklanan bir cok kavramin kurdceyle de alakali olabilecegini saniyorum, ornegi bilen versin.
dunyanin ilk onemli kasifi sayilan marco polo, rivayete gore makarnayi cinde nudil ( noodle) bicimine gorup, avrupaya getirmis.
bence bu kulliyen yalan; makarna, yani bizim hevir dedigimiz hamurun su andaki klasik makarna olarak kesilmis bicimini, birakalim asurlulari, marco polonun dogumundan evvel kurdlerin yapip yedigini kesinkes soyleyebi.iriz. bulgur, hamur vs asurca ve binlerce yil ytistirilen bugdayin genelde ermenilerce isletilen degirmenlerde ogutuldugunude biliyoruz. yani bu makarna ya da italyanca daki ismiyle osmanlicaya yanlislikla kek yerine kullanilan pasta, bu uc halk tarafindan binlerce yildir yapilip, yeniyordu.
marco polo bu palavrayi niye atti, o da enteresan. zira adam istanbulda uzun zaman kalmis, anatoliaya, asuryaya gecmis falan. acaba cine gittigi palavraydi da, sirf tezini guclendirmek icin bizde gordugu heviri cinlileremi maletti ?
kisaca demem odur ki, bu her uc imparatorluk kaynakli dunyaya mal olmus kelimlerin tamamina yakini,anatolia- mezopotamya-kudus-egypt( koptik-kipti) kokenlidir.
saglikli gunler diliyorum
Canbek
asur-suryani kurd derken 18-19.20 ve 21 yuzyil