YNK içinde ve dışındaki tartışmalar, Güney Kurdistan' ın kaderini belirlediği gibi diğer parçaların geleceğini belirler niteliktedir. PDK bu boyutta tartışmanın olması beklenilemez. PDK'ye egemen olan tek ses, tek düşünce, bu tür tartışma tarzı önünde engeldir. 1. Kurdistan parlamentosu başkanı sayın Cewher Namık Selim, PDK liderliğinin yanlış tutumlarını eleştirmesinden dolayı dıştalandı. YNK liderliği ( Mam Celal ve ekibi) yıllardır PDK türü bir sistem oluşturma çabaları, YNK'nin farklı konumundan dolayı istenilen sonuca ulaşamadı. Mam Celal ve ekibinin bu yolda aşama kadetmediği sonucu çıkmaz. YNK'ye ait basın-yayın ve tüm medya Mam Celal' ın eşi Hero Talabaninin denetimindedir.

PDK ve YNK içersinde lider ve ailenin mutlak hakimiyeti, Kurdistan'da kurulan yada kurulacak sistemin geleceğini belirlemede dönüm noktasıdır. Bu hakkimiyet demokrasinin işleyişinde temelkural olan yasama-yürütme ve yargıyı da yakından ilgilendirmektedir. Yasama-yürütme ve yargının kendi bağımsız ekseni üzerinde şekillenmeyip; lider-parti hakimiyetine girmesi, demokrasiyi ve toplumsal şekillenmeyi doğrudan belirlemekte.

Kurdistan'ın güneyinde Baas rejimine karşı yıllar süren bağımsızlık-özgürlük ve demokrasi mücadelesi, rejim değişikliği ile ters bir oral oluşturdu. Yıllarca demokrası ve özgürlük mücadelesi verenler, iktidarı ele alması ile amaç ve hedeflerinden saparak, ele aldıkları iktiarın nimetlerini paylaşmamak için kendileri baskıcı, antik demokratik bir konuma geldiler. 1992 yıllında yapılan seçimlerde parti liderlerinin yasama ve yürütmede sorumluluk altına girmeyip kendilerini yasama-yürütmenin üstünde görmesi ile, yasama ve yürütmenin yerini lider ve parti egemenliğine bıraktı. Kurdistanın güneyi diğer demokratik ülkelerden farklı bir seyir izleyerek, Suriye, Kuzey Kore, Çin, Arap ülkelerinin yolunu tuttu. Mam Celal Irak devlet başkanı ayni zamanda YNK genel sekreteri, Kak Mesud Kurdistan bölge başkanı ve ayni zamanda PDK genel başkanı...!

Lider ve partilerin sahip oldukları imtiyazları kaybetmeme israrı, Kurdistan geleceğini, Kurdistan'daki sistemi yarı totaliter bir sisteme dönüştürmektedir. Şefafiyet yerini perde arkasındaki kapalı toplantılara bırakmakta, Hükümet bütçe ve harcalamaları denetim dışı kalmakta, parlamentonun bütçe, probe ve harcamalar üzerinde insiyatifsiz bırakmaktadır. Hükümet, bütçe ve harcalamalarının denetim dışı olması, spkülasyonların artması, rüsvet, yolsuzluk adam kayırmaların, benefendimci kültürünün yaygınlaşmasını beraberinde getirmektedir.

Güney Kurdistan önderliğinin Kurdistan' ın geleceğine ilişkin plan ve projelerinin olmaması bir handikaptır. Güney Kurdistan 17 yıllık bir sürece rağmen halen bir anayasa sahip olmayıp ülkeyi, Baas rejiminin yasa ve kanunları ile yönetmelerine neden olmaktadır.

Bu noktada, YNK' de başlayan Kurdistan' ın geleceği, Parlamento, bütçe, Parti-hükümet ilişkileri, partilerdeki iç işleyiş, parti yönetimi ....Vs tartışmaların varacağı sonuç Güney Kurdistanı olduğu Kadar bizi de yakından ilgilendirmektedir. Bu tartışmaları başlatanlar her ne kadar ilk raunda başarısız oldularsada , başlattıkları tartışmalar, güney Kurdistan genelinde olumlu tepki oluşturdular. Başka Türlü bir muhalefetin çıkması da mümkün görünmüyordu. Nawşirvan ve ekibinin ( Reformcular) YNK içersinde Mam Celal'ın sınırsız yetkilerine karşı çıkmaları, Parti-Hükümet ilişkileri, Rüşvet-yolsuzluk, Parlamento ve yargının bağımsızlıklarını savunmaları, bütçenin şefaf olması gerektiği şeklindeki tartışmalarıYNK içersinde olduğu Kadar diğer alanlarda da bir çok kesimi rahatsız etti. Mam Celal-Kosret Resul ekibi birleşip PDK' ninde desteğini alarak, Nawşirvan Mustafa' nın başlatmak istediğ Reform hareketini engellediler. YNK içersinde başta Melle Bahtiyar, Hero Talabani, Ömer Fettah, Erselan Bayiz, Nawşirvan ve ekibini YNK içersinde tasfiye etme hareketini başlatılar. Mam Celal YNK ve PDK'yi eleştirecek YNK üyelerini özel mahkemelerde yargılamakla tehdit etti.

YNK' nin olumlu olumsuz tüm mirasına ortak olduğunu ilan eden Nawşiran Mustafa ekibinin başarılı olması, Güney Kurdistan oluşturulmaya çalışılan yarı totaliter sistemi temelden sarsacaktir.Güney Kurdistan' da yarı totaliter sistemin sarsılması demek Kuzey Kurdistan' daki bağlaşıklarında sarsılması demektir.