konuyu mu tartisacagiz tartismak icin mi tartisacgiz buna karar vermen gerek. senin yazdiklarina bakinca insan ikincisini yapma hevesi goruyor. once luzumsuz ama mecburi aciklamayi yapayim. yazarken de goruyor olmaniz lazim yapal salap yazilan hic bir yazi bir konunun tum detaylarini inceleme iddasinda olmaz. o halde "enerji konusu daha karmasik" luzumsuz bir yorum olur. elbette karmasik ve elbette burda milletin onunde enerji uzmani rolleri kesmek sacma. siradan vatandasin hakki olan soru sorma tartisma hakkini kullanmaktan baska bir sey degil burda yapilan. bu usul uzerine idi. simdi konuya donelim burda anahtar mevzu sudur: KRG nin onunde onemli bir mevzu var 1-daha once kullanabilecegi kiymetli zamanlari ya yeterince uygun bicimde kullanamdig yada elde avucat kadro imkan kapasite bu kadar oldugu icin beceremedigi seyleri simdi avrupanin giderek artan enerji ihtiyacini iyi adresleyerek becerebilir 2-bu isi becermek icin a) ya kendi yarattigi caydiriciligi olmak zorunda (bu tercih edilen seydir ama kurdler de yok henuz bu tur caydiricilik) b) yada sizin hic bir rolunuz olmadan aniden beliren FIRSATLARi zamani kacirmadan degerendirek bu is becerilir. simdi iran in varolan yonetiminin devami halinde avrupa irandan gaz alamakta epey zorlanacak (ABD iranin gazinin nebbuccoda veya baska bir yerde avrupya girerken gormek istemiyor ve bu konuda bir hayli israrci-bunøari iskembeden atarak yazamam. congre temsilcisi veya baskanin danismani filan da olmadigimdan ancak kongredye sunulan uzman raporlarini(bunlar US yasalarina gore halka acik olmak zorunda) bulur okurum, orda yazilan cizilenden isin rengini kestirmeye calisirim yani yukarida yazdigim sey benim fikrim ongorum filan degil, okuyup hissetigim bir egilimdir. ortada yari cahil bicimde enerji utzmani rolleri kesecek degilim.(mayis 20 sinde rusyan nin enerji planlari ve avrupa ile alakasini inceleyen kongre arastirma raporu nun aslinin(20-30 sayfa) ozetini (sadece 1 sayfa) ekleyecegim-ingilizce merak eden cat pat da olsa okur ek malumatlar da soyle ---rusya nin kendi aciklamalari var (tr elcisi istanbulda gecen yil yailan nebbuco ile alakai enerji konferansinda soyledikleri : avrupanin gaz ihtiyaci ile rusyanin avrupaya verebilecegi gazi karsilamis yanlis hatirlamiyrsam ancak yarisini karsilayabileceklerini belirtiyor. ya konustugu rakam da 0.7 bcm/ yil bu nebucco nun kapasitesi(4 ila 10 bcm/yil) karsilastirildiginda komik bir rakam. bu ne demek avrupa nbucco ile 4 ila 10 bcm(billion cubic metter/annum -milyar metrekup/ yil lik bir kapasite insa etttigine gore, 0.7 rakami devede kulak ve avrupa kesin olarak gazini baska yerlerden saglamayi kafaya koymus vaziyette. simdi toparlayalim avrupanin enerjiye ihtiyaci var rusya en yakin kaynak ancak hem rusyanin kendi ifadesiyle (gazinin ehpsini avrupaya ena azindan bugunku ksullarda satmamak icin nazlaniyor-demek ki ona naz yaaca imkan var) ve avrupa ise baska kaynaklar icin ise soyunmus bile. rusya mi avrupaya ihtiyac duyar avrupa mi rusyaya daha fazla ihtiyac icindedir vs vs hikayeleri isi totolojiye ceviri. ihtiyaclarin da br oneceligi olmali. ben biyoljiden blirim isin basinda enerji kaynagi(besin gelir) tropik sistemler baslangicat enerjiye bagimlidir her seyi sinirlayan odur. o yoksa ne kadar komplike ve geri donuslu lsada tum sistem catir catir coker. burda enerji ils ebaslarsak rusyanin avrupya olan ihtiyaci oncelikli sirada degil avrupanin ENERJIYE ihtiyaci on sirada. avrupa enerjiyi baska kaynaklardan saglayamazsa rusya ya rusyanin avrupa ya ihtiyacindan daha fazla ihtiyac duyacak demektir. avrupa enerjiyi baska kaynaklardan saglarsa rusya avrupya ihtiyac duyacak demektir. bunlari illa bu bicimde sarih sarih yazmak gercekten gerekiyor muydu? yukarida sozunu ettigim rapir disinda bir suru rapor konferans vs de avrupanin enerji kaynagi arayisi belirgin- kenini rusyaya baglamak istemiyor-tek kaynak rusya oldugu surece rusyanin enerjiyi politik baski araci olarak kullanma egilimleri oldugu dusunulyor bkz rapor da bu net konulmus). yani avrupanin kendisi rusya tek enerji supplier olarak kalirsa rusyaya taviz vermek zorunda kalacagini soyluyor. itirazi olan orya basvursun. baska mevzular (madem karmasik karasayi ucundan ucundan acalim) --london konvensiyonu var-avruplai amerikali kendini baglayan yaslarla calisir. huyu kurusun bu uygarligin cizgisi boyle. kaytardiklari olur ama eninde sonunda kendi yaptiklari yasaya birbirilerinin uydurular- unya alem kirli enerjiden hizli bir kacis icinde. bunun isteksiz yaanlar da olsa bile publik baski (bu politik baski anlaminda okunmali avrupa ve amerikda politikacilari publik seciyor) atmosferde birikmekte olan CO2 den ve bunun yarattigi iklim degisikliginden histerik bicimde tedirgin olmus bir kere. bur de iklim degisikligine okyanuslarin asitlenmesi hikayesi de eklendiki artik etrafa CO2 sacan yakitlari kullanmak iyice pahali ve cok zor olacak. bu ne demek su demek eskisisi gibi irmak benim gol benim isterse kirletirim denilmeyecek br durum var cin atmosfere ton ton CO2 sacinca hava orda durmadigi global etkileri hizla hissedildigi icin cinin komur kullanimini hic olmazsa bir sinira tertibe getirimesi baskiyla istenecek. rusyanin gazi avrupa disinda bu muthis markete yeter mi bilmem ama sen sordun ben rusyanin gaz satabilecegi bir yeri isaret edeyim dedim. gaz komure oranla co2 kirligi acisindan cok dah temiz sayilabilir (oda co2 uretir ama komur adar degil). demek ki rusyanin mal satmak gibi bir derdi olamaz. ustune ustluk bu enerji istemesen bile alicisi cikar. baska iran nebbuco ya gaz pompalamak istemis ancak muhtemelen abd nin baskisi le avrupa buna hayiri cekmis- demek ki bu sensitif konuda ihtiyac konunun cddiyetinin onune gecemiyor. bu ne demektir iran ile abd-avrupa nin ilisikleri bozuk olmaya devam ederse(bu ahmedi nejad ikdidari demek oluyor) avrupa-abd baska kaynak arama zorunda. burda KRG nin onunde ki kisa sureli firsat ortaya cikiyor. kisa sureli cunku iran da bu rejim bu bicimiyle fazla devam etmeyeblir kisa sureli cunku dun fat i 150 dolar civarinda olan petrol bugun ucte br fiat duzeyinde-yarn ne olur bilnmez bilimciler haril haril ugrasiyor hidrojen , biofuel, solar cell, nukleer enerji ruzgardir sudur budur diye pat diye yekunu ciddi boyutlara vara onemi bir enerji aleternatifi ortaya ciktiginda petrol elde kalabilir(gerci olasilik zayif ama gelecegi kestirmek de guc-bu bilimcilere guven olmaz bulurlar bir sey yikarlar hulyalarimizi basimiza, sonra kerkuk merkuk de toz toprak icinde bir kent olarak basimizda kalir-nufusunu da besleyemeyiz.mesela). KRG nin onunde su anki durumda onemli br firsat durmakta KRG bu isi becerir mi becermez mi bilemem JK gibi elemanlardan ona goy gyculugu en fazla gak gak duzeyinde yapabilen eli cekicli elemanlardan olsuan bir ulusun (tabbi allahtan heps boyle degil ama epey miktarda boyle ) yetistirecegi kadro da bunlara benzerse KRG bu isi yapamaz. hosh KRG yapmazsa bile ihtiyacin dayatmasi ile ona yaptirilar veya devreye iraq i sokarak bu isi halederler. tarihte cikar mucadelesi kitlelerden mesruiyet aldiktan sonra yeteneklerce becerilir. varsa yeteneklerimiz bu isi beceririz. boylece al gulum ver gulumle guvenligimizi de bir olcude saglama almis oluruz. petrolu gazi birz ucuza peskes cekmis olurz ama sanki bugune kadar damlasini satmisz gibi burya kafa takmak akilica olmaz. nihayetinde bu luks problemi de gelecek kusaklarin cozmesi icin birakalim onlara da ugrasacak bir seyler kalsin. avrupa bu isi tek basina yapar mi abd ne yapar filan fistik bunlar agir konular elede veri olmdan iskembeden konusmak istemem nebucco raporlara gorusmelere dustu bana vahiy filan da gelmedi ardindan abd kongresi rusyanin enerji plani ile ilgili tedirginligini yazi cizdi. kurdlerin en ciddi sansi olan KRG ise bu ise hem expression of intererest bicimde net ifadeler ile hemde nebucco nun onemli partneri MOL un shareholder oldugu bir baska sirketi iki ana gaz alanina sokarak filliyata da soktu isi. bakalim becerip avrupaya enerji aktarabilecek karsilginda da guvenliklerini saglama alabilecekler mi. her sey ortada banal tabirle top ta yuvarlak. ayrica ben enerji utzmani filan da degilim. bu kadar ayan beyan seyleri gorebilmek icin de enerji uzmani olmak gerekmez. gene de daha iyi bilenler-iskembeden degil belgeli aktarmali nedenli sonuclu-kirathane duzeyinde bilgilerle degil (soylem kirathane havasinda olabilir onun sakincasi yok) buyursun yazsin biz de ogreneleim fana mi olur?