Türkiye'deki Kürtlerin nefes aldığı kültürel, siyasi ve demokratik alanı genişletmek PKK'ya sınırın iki yanında da kepenk indirtir. Şu anki şartlar kimseyi zor duruma sokmayacak bir çözüm bulunabilmesine uygun olgunlukta. Bunun anahtarı da Ankara'yla Erbil'in doğrudan görüşmesi Türk ordusunun Irak Kürdistanı'na PKK'yı bölgeden söküp atmak için düzenlediği son harekât ve harekâtın sona eriş şekli, meseleye askeri çözüm bulunamayacağını gösterdi. Türkiye geçmişte, Iraklı Kürtler ve ABD'nin desteğiyle olsun veya olmasın, 25 benzer denemede bulundu ve hiçbiri işe yaramadı. Açık veya gizli ateşkesin söz konusu olabildiği pek az dönemdeyse bazı sonuçlar alındı. Fakat ateşkes pratik kazanımlara dönüştürülemedi veya müteakip adımlarla desteklenmedi. Bu defa bir fırsat doğmakta ve heba edilmemeli. Irak Kürtleri PKK meselesinin, çok ihtiyaç duydukları Türkiye gibi bir komşuyla ilişkileri zedeleyen rahatsız edici bir faktör olduğuna giderek çok daha fazla ikna oluyor. PKK harekâtla yok edilemez Irak için Türkiye gerçekten de mühim. Kürdistan bölgesi için Türkiye dış dünyaya ulaşmayı sağlayan yegâne ülke. Amerikan birlikleri günün birinde gidecek; Türkiye'yse kalacak. Aynı şekilde günün birinde PKK varlığı sona erecek, fakat Iraklı Kürtler kalacak. 1990'ların başından beri Irak Kürtleri Türkiye'nin aşılmaması gereken kırmızı bir çizgisi olduğunu anlamış durumda. Artık ABD'nin, Süleymaniyeli bir Kürt'ün Türkiye'nin askeri harekâtından hemen önce New York Times'a söylediği gibi, 'iki eşli bir adama benzemediğini' de biliyorlar. Zira o sözün söylenmesinden sonra yaşanan gelişmeler ve ABD'nin işbirliğinin boyutu bunun yanlışlığını kanıtladı. ABD'nin iki müttefiki var: Uzun maziye sahip müttefiki Türk ve yeni yeni oluşmaya başlayanıysa Iraklı. Iraklı Kürtler, Iraklı müttefikin bir parçası. Fakat PKK'ya karşı askeri bir harekât onlar için bir seçenek değil. Daha önceki PKK'yla çatışma tecrübesi, bunun böyle olduğunu açıkça ortaya koyuyor. 1990'ların ortasından bu yana PKK'ya yönelik ortak ve tek taraflı birçok operasyon düzenlendi. Sonuç acı hatıralardan ve çok sayıda can kaybından ibaret kaldı. Şimdi, birkaç bir kayıp verdikten sonra, Iraklı Kürtler aynı askeri ve siyasi hatayı tekrarlamak istemiyor. Türkiye'nin son askeri harekâtının başarısızlığı ve apar topar çekilmesinden sonra yerel bir Peşmerge komutanı, "Bu kadar belleksiz olmalarına şaşırıyorum" diyor ve ekliyordu: "PKK'nın bulunduğu bölgenin ne kadar çetin olduğunu unutmuşlar. 25 kere daha deneyebilirler. Bu dağlarda bütün yakalayabilecekleri kekliklerden ibaret." PKK, başa çıkılması imkânsız bir bölgede. Artık oraya Kürdistan'ın Tora Bora'sı deniyor. Kürtlerin PKK'yı buradan söküp atmak için yapacağı bir operasyon olsa olsa örgütü güçlendirir ve popülaritelerinin azaldığı, Türkiye'ye yönelik saldırıları sona erdirmeleri çağrılarının yükseldiği bir dönemde pek çok yandaş toplamalarına yol açar. Bizzat PKK da bu ikilemden bir çıkış yol arıyor. Iraklı Kürt kamuoyunun, bölgedeki PKK varlığına giderek daha az hoşgörüyle baktığını hissediyorlar. Bu kez Irak Kürdistanı'nda tek bir PKK'ya destek gösterisi bile düzenlenmedi. Ayrıca örgüt, Türkiye'yi güç kullanarak değiştiremeyeceği gerçeğiyle yüzleşmeye başladı. Bu yüzden de taleplerini asgariye çekerek Türkiye Kürtlerine kültürel, demokratik ve siyasi haklar verilmesini ister hale geldi. Türkiye'nin Kürt sorununa yönelik tutumu, PKK'nın askeri yollardan ortadan kaldırılmasını isteyen radikallerle, meseleye siyasi olarak yaklaşılmasını isteyen ılımlılar arasında gidip geliyor. Türkiye'deki Kürtlerin nefes aldığı kültürel, siyasi ve demokratik alanı genişletmek, PKK'ya sınırın iki tarafında da kepenk indirtecektir. Irak Kürtleri bunun için bedel ödemek istemiyor. Ne de Türkiye'nin bu meselede yaşadığı iç bölünmede bir taraf olmak istiyor. Fakat yukarıda ifade edildiği türden siyasi bir adım atılması, Iraklı Kürtlerin de hayatlarını kolaylaştıracak. Sınırın her iki tarafındaki kamuoyunu, PKK'nın daha da dışlanması yönünde seferber edebilmesini mümkün kılacak. Türkiye'nin PKK sorununu bitirmenin en iyi yolunun siyasi bir eylem hattı olduğunu kabul etmesi için 25 harekât daha düzenlemesi gerekmiyor. İpleri ele alma sırası ılımlılarda Şu anki şartlar, hiçbir tarafı zor durumda bırakmayacak bir çözüm bulunabilmesine uygun olgunlukta. Bunun anahtarı da Ankara'yla Erbil arasında doğrudan görüşmeler başlatmak. ABD Başkan Yardımcısı Cheney'nin geçen ay Ankara ve Erbil'e düzenlediği ziyaretlerde Washington adına verdiği mesaj da buydu. Öncesinde Irak Devlet Başkanı Talabani'nin Ankara'ya yaptığı ziyaret buzları kıran ve Irak-Türkiye ilişkilerinde yeni bir dönemin katalizörü olan nitelikteydi. Bugün bir çözüme her zamankinden çok ihtiyaç var. Durumun kızışıp kötüye gitmesi halinde kaybedecek çok şeyleri olduğunun bütün taraflar farkında. Bütün taraflarda radikaller ve ılımlılar var. Radikaller kendi haklarını kullandı ve başarısız oldu. Belki de artık ipleri eline alma sırası ılımlara gelmiştir. (Lübnan'da İngilizce yayımlanan gazete, Irak Devlet Başkanı Celal Talabani'nin eski medya danışmanı, 25 Nisan 2008)