Şeyh Ubeydullah ve Qesra Şêxî li Nehrî
Kürt Tarihi'nin gizli kalmış, üzeri örtülmüş ve hakettiği anlamda işlenmemiş birçok konusunu yaptığı araştırmalarla günyüzüne çıkaran, ve bilimsel yaklaşımıyla Kürt Tarihi'ne büyük katkı sunan araştırmacı- yazar Aso Zagrosî, son araştırmasında ele aldığı önemli Kürt şahsiyeti Şeyh Ubeydullah ile ilgili hiç bilinmeyen belgeleri ve yabancı yazarlar tarafından bilerek tahrif edilmiş birçok gerçeği ortaya çıkardı. Bu araştırmasında bulup yayınladığı Şeyh Ubeydullah'ın ve ailesinin ders verdikleri 'Qesra Şêxî li Nehrî'-Nehri Şeyhlerinin Sarayı'nın- 19. yy.'daki, belge niteliğindeki ihtişamlı fotoğrafını ve sarayın bugünkü içler acısı halini sayın Zagrosî'nin yazısı ile beraber sunuyoruz:
02 Şubat 2013 Cumartesi 23:04
ASO ZAGROSÎ / Araştırmacı-yazar
Kürd ve Kürdistan tarihine kısmen ilgi gösterenler Basil Nikitin'i ve kaleme aldığı „Kürdler“ adlı eserini bilirler.
Nikitin'in (1885-07.06.1960) Kürdlere ilişkin bir çok çalışmasıda hala Kuzey Kürdlerin hizmetine sunulmuş değil.
Aslında Alexander jaba ve Mela Mahmudi Beyazidi'nin hikayesine benzer bir olayda Doğu Kürdistan'da yaşanıyor..
Basil Nikitin Mayis 1915'ten Nisan 1918 yılına kadar Çarlık Rusya'sının Urmiye Konsolosluğunu yapıyor. Ekim Devrim'inden sonra Rusya'ya dönmüyor ve Fransa'ya yerleşiyor.
QESRA ŞÊXÎ LI NEHRÎ / NEHRİ'DEKİ ŞEYH SARAYI
SARAYIN BUGÜNKÜ HALİ
Kısa bir süre önce değerli Kürd araştırmacılardan Dr. Amir Tahir'in „Hikayetekani Mela Said 'Qaziyi Kurdistan' adlı makalesini okumuştum.
Basil Nikitin Urmiye'de olduğu zaman „Qaziyê Kurdistan“ dediği Mela Said'ten Kurmanci lehçesini öğreniyor.
Basil Nikitin'in anlatımlarına göre Mela Said 'QaziyêKurdistan' „ Şemzinan'ın başkenti Nehri'li bir Kürd alimdiydi“..
Nikitin'in Kürdçe hocası olan Mela Said 1918 yılında Kürdler arasında bir çatışmada öldürülüyor.
Mela Said'in anlatığı ve kaleme aldığı Bazil Nikitin'in beraberinden götürdüğü ve yayınladığı 4 hikaye var elimizde …
Bu hikayeler Hakkari ağzıyla Arapça harfleriyle yazılmıştır.
Şimdilik bu dört hikayenin ismini vermekle yetinelim:
1) Hikayeta Suto ve Tato . Bu hikaye B. Nikitin ve E.B Soane tarafından Bulletin of School of Oriental Studies. University London, vol.3, No.1 1923, pp 69-106)
Diğer 3 hikaye ise yine Nikitin tarafından 1926 yılında sözünü ettiğimiz dergide yayınlamış.
2) Hikayeta Rezgînê Rêgir, Lawê namerd û Kalê Merd,
3) Hikayeta Şêx Silêmanê pê bi Zengil
4) Hikayeta Mîrê Hekarîyan û Mizgînîya Teyrê Baharê,( Dr. Amir Tahir'in „Hikayetekani Mela Said 'Qaziyi Kurdistan', Raman, Hejmar: 162)
Evet bu dört hikaye hem o dönem Kürd toplumu içinde var olan toplumsal sorunlara dikkat çekiyor ve hemde Kürd dil araştırmaları için bulunmaz bir zenginlik teşkil ediyorlar.
Mela Mahmudi Beyazid nasıl bir dizi Kürd eserini A. Jaba'ya vererek kurtardıysa Mela Said Qaziyê Kurdistan da Nikitin'e vererek bir dizi eseri kurtardı. Onlara borçluyuz..
Sanıyorum bu resmi de Mela Said Qaziyê Kurdistan Nikitine verdi.. Zaten kendisi bu Sarayın Medresesinde ders veren alimlerden biriydi.
Yazarın geniş kapsamlı Şeyh Ubeydullah araştırması için:
www.newroz.com/en/politics/352247/eyh-ubeydullah-nehri-ba-ms-z-ve-birle-ik-k-rdistan-fikri1
Şeyh Ubeydullah ve Qesra Şêxî li Nehrî/ Malpera Mezopotamya