Guney Kurdistan Plutokrasisinin Kurmanciyi ve elbette Hawrami'yi egitim mufredatindan cikarma karari- hala tam emin degilim, halihazirda orada olan Hasan Dogan bize net bilgiler verebilir belki, ne bileyim artik- ve yankilari Kuzeyli siyasi tartisma platformlarinda pek ilgi uyandiriyormu, bilemiyorum.

Bir deneme yaptim,yalvar yakar edindigim bir kac cevap, aslinda iceriklerinde ozellikle Kuzeyde yasanan ve toplumsal-sosyolojik vakialari onlarca yildir Kurdistan siyasi ikliminde kok salmis " ideolojik" sablonlarla aciklama yanlisinin
klasik tezahurlerini tasiyordu.
ve isin hos tarafi, benimde uzerinde tarstimak istedigim bizatihi klasik tezahurlerin ve buna can-kan veren, olgulari " ideolojik" sablonlarla tarif etme yanlisinin basimiza actigi belalari, yani toparlarsak tumuyle onyillarin arizali metodoloji tarihcemizin didiklenmesiydi; veya bir cabasi diyelim.
Neyse, bunun burada olacagi yok, nerede olur onuda artik kestiremiyorum zira bu konularin makalelerin yazilip, tartislmasina imkan verilmeyen siteler degil, tartisma forumlarinda derlenip toparlanmasi gerektigini bilmem bana bazi sikintilar veriyor.

Simdi ikinci bir chapter acayim sizlere, birazda onun uzerinde dusunelim( oyle diyorum cunki yazdiklarimin tiklanma orani cok yuksek, belki ilgilenen olur diyelim).

Elimde Komal'in, orijinalinin 1975 te yayinlandigi Kocgiri halk hareketi baslikli bir kitapcigi var; kucuk ama kronolojik olarak milli baskaldirinin epic-destanimsi( bana gore) bazi yorumlarla takviyeli bilgileri mevcut.

Kitapcigin 41. sayfasindan bir aktarma yapiyorum:

" 1917 Ekim Ihtilalinin ( Bolsevik) sonucu olarak Rus ordulari dogudan ( Kurdistan demek isteniyor herhalde) cekilmis ve Ermeni hareketleride buyuk olcude bastirilmistir.Ancak, Kurdlere,Imparatorlugun vermis oldugu sozler unutulmustur.Bu durum Kurd asiretleri arasinda kaynasmalara yol acmaktadir.

Ozellikle Dersim'de gerilim ve kargasa bir ayaklanmaya donusebilecek durumdadir.
Dersim asiretlerinin bu durumu uzerine etkin bir kisiligi olan ve asiretlerin saygi duydugu Miralay Cibranli Halid Bey Ovacik'a gonderilir.

Cibranli Halid Bey komutasindaki askerler hic bir direnme ile karsilasmadan Ovacik'a girerler.Dersimlilerin, Cibranli Halid bey'e olan saygilarindan oturu her hangi bir olayin cikmamasi, yoneticileri kuskulandirmistir.
Ancak Halid Bey'in etkinliginden yayarlanilarak Ovacik'ta yerel bir organ( simdiki kaymakamlik gibi ) kurulmasi gerceklesir.
Bu organin kurulusu bitince, Halid Bey geri cekilir."

Simdi, Cibranli Halid Bey malum, tarihte Seyh Said isyani olarak adlandirilan Kurd Milletinin yirminci yuzyildaki Kocgiriden sonra ikinci buyuk Milli isyanini orgutleyen Azadi teskilatinin kurucusudur. Yukarida naklettigim olaylarin vukubulma tarihi, muhtemelen 1918 yil baslari-ortalari olmali. Eger bu nakledilen olay Mondros Mutarekesinden- 30 Ekim 1918- den sonra, yani 1919 da falan gerceklestiyse, uzerinde durdugum hususun vehametinin iriligi beni daha da uzecek demektir.

Zira Kocgiri ayaklanmasi 1919-21 arasinda oluyor; zaten kaynagini Kocgiri'den aldigini sandigim Azadi'nin o en Milli Kurd u Kurdistan beyannamesinin yayinlanma tarihide 1921 Erzurumdur. yayinlayan da Halid Beydir.

Bu naklettiklerim uzerinde dusunmekte bir fayda var gibi; korkarim bizleri,genelde sadece Kurdlerde goruldugu iddia edebilecek gayri-bilimsel bir sosyolojik facia tesbitine kadar vardirabilir mi sonuclar, bilmem.Bu hususta sizlere takatim olursa eger, kronolojik kisa bir degerlendirme yapmayi dusunuyorum zaten, veya duruma gore artik bir siteye,daha derli toplu yazariz; malum bizim Kurd site sahipleri gayri-ciddi ve dahi edep disi yazilari hemaan geri ceviriyorlar, cok ciddi adamlardir vesselam. (hatta forum sahipleride oyle, bugun ogrendik birisinin edep hasssasiyetini- ne demek isterse, anlayan beri gelsin )

Yine kitapcigin ayni sayfasinda, bir ust paragrafta, Sevr anlsamasindan bahsediliyor.Ona atfen, bazi dipnotlar kullanmis kitapcigin yazari...

alinti:

" Osmanli Imparatorlugunu, Emperyalist-somurgeci devletler arasinda paylastiran Sevr anlasmasi 10 Agustos 1920 tarihinde imzalanmistir.Bu konuda Turk Istiklal savasiyla ilgili butun kitaplardan bilgi edinilebilir.Konumuzla ilgili bolumlar ise, sunlardir:

1-a) Sevr'e gore, Firat'in dogusunda ozerk bir Kurd devleti kurulmasi ongoruluyordu( Madde 62)

b)Trabzon, Van , Bitlis ve Erzurum'u icine alanrak Kafkaslara kadar uzanan bir bolgede Ermenistan Cumhuriyeti kurulmak isteniyordu.( Madde 88-93)

2-) Bu durum Ermenilerle Kurdleri birbirlerine kirdirmak amacini tasimasinin yaninda,pratik olarak uygulamayada elverisli degildi.Ote yandan Sevr, son tahlilde
Emperyalist-somurgeci devletlerin bol ve yonet ( bu iki kelime koyu yazilmis, canbekin notu) politikasina gore bicimlenmis ve halklarin talebiyle somut sorunlari hesaplanmamisti. En genel anlamiyla esir milletleri efendilerine kopmaz zincirlerle bagimli kilan bir anlasmaydi.Kurdlerin ve Ermenilerin bu anlasmaya sahip cikmalari dolayisiyla Emperyalizmin oyununa dusmeleri i9ddiasi tutarli bir idia degildir.Ancak ,ulusal ve uluslararasi alanda Sevr'in getirdigi bagimsiz siyasi birlik ilkesi uzerinde iddiali oldular.Ve diplomatik alanda bunu sonuna kadar kullandilar. "

Bu son alinti ise, 1921den tam 54 yil sonra, 1975lerin sartlarindaki tahlil.Buradaki tesbitlerin ana-core una kaynak veren dusunce sistemi ve metodolojiye dikkat cekerim.Hakli bir davanin tarifinde , bizzat o davanin mesruiyetine katki saglayan, bicim vermede kullanilan aciklama yontemine dikkat cekerim.

Kisacik aciklama paragrafinda bile, dogrularin , hakkin-mesruiyetin sunulmasindaki bicim-tarz, bu tesbitlerin fikri kaynaginin sorgulanmasini gerektirir mi, gerektirmez mi ?

Artik metodoloji vs ikinci planda.

Eger fikri kaynak yanlis bulunuyorsa- ya da dogru ya da kesinkes sorgulanabilir- hem bu dipnota hemde GK'nin Sorani haricindeki dilleri egitim mufredatindan cikarmasina yonelik, Kuzeyliler olarak, her bir duruma uygulanacak ve dogruyu yakalamamiza yardimci olacak bir sablondan bahsedebilirmiyiz ?

selamlar

Canbek