Her yýl sevgililer günü geldiðinde ortalýk romantizmden toz duman haline gelir ve aþk endüstrisi týkýr týkýr çalýþarak karlarýna kar katar. Nitekim geçtiðimiz sevgililer gününde bir gazete bu gün için yayýnladýðý ekin de (tahmin edeceðiniz gibi nerelere gidebilir, neleri, hangi fiyatla alabiliriz türünden bir ek) “0 çok sevdiðiniz kiþiye bir hediye aldýnýz mý?” sorusuyla sevgililer gününün mana ve ehemmiyetini ortaya koymakta.
Sevgililer günü dolayýsýyla ortalýðý kaplayan tüm romantizm aslýnda aþkýn giderek hayatýmýzdan çekilen bir þey olduðu gerçeðini maskelemeye yetmiyor. Aþk artýk aramýzda deðil, onun anýlarýný sýcak tutarak aþk simülasyonunu aþk diye muhafaza ediyoruz, yani artýk aþk deðil onun imgesidir aramýzda dolanan. Çünkü aþk modern ve post modern çaðda yediði ölümcül darbeler ile komaya girdi.
Birinci tehdit hayatýn her alanýný anlam açýsýndan daraltan indirgemeci ve akýlcý bilimcilikten geldi. Bilimcilik aþkýn hormonal salgýlarla vücut ritimleri ile ilgili olduðunu belirterek aþkýn büyü bozumuna en büyük katkýyý saðlamýþ oldu. Ýkinci tehditse hazcý popüler kültürden geldi, o da aþký tamamý ile cinselliðe indirgedi kadýn erkek herkesi playboylaþtýrýp baþkalaþtýrdý. Ama romantizmin aþkýn mezarýnýn kazýlmasýnda, popüler kültürün renkli ve hazcýl yalanlarý altýnda sarýp sarmalanýp kefenlenmesinde hiç mi payý yoktur? Bu dekadans, bu sarhoþ bulutlardan pembe gülücükler saçýpta etrafa aptal aptal bakarak yüreðinin boþlatýlmasýna seyirci kalan romantik aþkýn.
Aydýnlanmanýn soðuk aklýna, duygusuz yapaylýðýna ve belki de baþa geleceklerin sezgisine kapýlarak verilen bir cevaptý romantizm ve onun aþk imgesi. Ortaçaðýn soylu aþký, büyülü ormanlarda aþk nameleri fýsýldayan esrik perilerin sirenleriydi, daha doðrusu bunlarýn imgesi üzerinden kurulan bir dionizyak (hazcý) ve asetik (çileci) bir özlem. Ama ortaçað erkek bir çaðdý, ölümün yüceliðine yönelen cesur yüreklerin soylu leydilerine duyduklarý ölümcül aþklardý bu çaðýn aþk modeli. Yani ortaçað ölümden kaçan modernlerin tersine ölümün gözlerinin içine bakabilenlerin çaðýydý ve aþkta yaþamýn ölüm üzerinden bir onaylanmasýydý.
Kürdün aþk tarifi* gibi romantik aþkýn imgesini besleyen þey de mesafeydi aslýnda ve uzun savaþ yolculuklarýnda yüreklerin hasretle tutuþmasýydý.
Aþk Erkektir
Bugün bu aþktan ne iz kaldý ne toz, çünkü mesafe yok, uzun vade yok, söz yok, hemen þimdinin çocuksu aceleciliði aðýr ateþte dem alan aþklara son verdi. Bugün aþk transseksüel, ama geçmiþte erkekti. Romantik aþkýn ana yurdu da batýya ait pek çok þey gibi doðuydu. Ve trubadurlarýn ateþli ve sadakat yüklü saf, soylu aþklarý aslýnda Attar’ýn, Mevlana’nýn, Ýbn Hazm’ýn tanrýsal aþklarýnýn yaðmalanmasýydý. Bir anlamda romantik aþkýn esin kaynaðý mistik aþktý. Yani aþk sadece erkek deðil ayaný zamanda doðuluydu. Aþýðýn maþukuna dönük kavuþamama özlemiydi onu besleyen. Ama sevmek bir yürek iþiydi ayný zamanda, sevgili için ölümü göze alabilmekti, çünkü evlilik dýþýnda aþk yasaktý ve yaþamaya kalkan da ölümü göze alabilmek durumundaydý. Batý’da da Doðu’da da. Bu yüzden de soyluydu, çünkü sýradan halkýn bu aþk maceralarýn yaþayabilme riski pek de olanaklý deðildi.
Ýþte modern çað bu eþitsizliði ortadan kaldýrabilmek, her þeyde olduðu gibi aþký da
demokratikleþtirebilmek isterken onun büyüsünü de bozmak durumundaydý. Modern zamanlarýn yeknesak zaman ritmi içinde, zamana yayýlmýþ aþklar, kavuþmayý bekleyen bir aþk biçimi zamanýn ruhuna da uymuyordu. Sonsuz þimdinin yaþandýðý post modern zamanlarda ise hemen þimdi baskýsý içinde aþk soluksuz kalmýþ bir halde.
Bunda hiç þüphesiz post modern uygar zaman kadar kadýn ve erkek rollerinde yaþanan deðiþim de etkili oldu. Kýsacasý aþk bitti ama yorgan gitmedi, tersine post modern tüketim toplumu aþký sömürmeyi sürdürüyor.
Aþk ve Statüko
Marguerita Duras, erkeðin kadýna sahip olma arzusunun doruðunda hissettiklerini "Ölüm Hastalýðý"nda, "Sevdiðinizi öldürecek gibi olma duygusunu, onu kendinize, yalnýz kendinize saklama, bütün yasaklara raðmen, bütün ahlaki baskýlara raðmen onu alma, kaçýrma isteðini duydunuz mu? Hiç bu isteði duydunuz mu?" cümleleriyle dile getiriyor. Medyanýn tüketim kültürü ile yansýttýðý aþk’ta bunlarýn hiçbirini bulamazsýnýz.
Bataille'a göre, varlýðýn kendisi süreksizdir, baþka varlýklardan ayrý ve zamanla sýnýrlý bir yaþamý vardýr. Ancak, hepimiz, anlaþýlmaz bir serüvende yalnýz olarak ölüme doðru ilerlerken, sürekliliðin özlemini duyarýz, süreklilik duygusunu süreksizlik üzerine kurulu bir dünyanýn izin verdiði ölçüde, yaþama sokmaya çalýþýrýz. Sevilen kiþi, kiþisel süreksizliðin sýnýrlamadýðý, sýnýrsýz ve tam bir varlýktýr.
Ancak tutku, beraberinde mutluluk umutlarýný getirmesine karþýn, kargaþa ve rahatsýzlýða da neden olur. Bataille þöyle sürdürüyor: "Mutlu tutku bile o kadar þiddetli bir karýþýklýða neden olur ki mutluluk haz duyulmasýný saðlamadan önce çok büyük olduðu için karþýtýna yani acýya benzer. Tutkunun özü, iki varlýðýn süreksizliðini mükemmel sürekliliðe dönüþtürmektir. Bir güven duygusunun sürüklediði sakin bir mutluluk ancak, ondan önceki uzun bir acýnýn yatýþtýrýlmasýyla anlam kazanýr. (...) Tutku bize sürekli þunu söyler: eðer sevdiðine sahip olursan yalnýzlýðýnýn gýrtlakladýðý kalbin sevdiðininkiyle tek kalp olacaktýr. (...) Bu çürük ve ayný zamanda derin birleþmeden çoðu zaman acý, ayrýlma korkusu bilince hakim olur." Bu nedenle, "eðer iki aþýðýn birleþmesi tutkunun eseri ise, bu birleþme ölümü, intiharý ve cinayet arzusunu çaðýrýyor." Bu nedenle aþk yeniden doðmak için kendini feda edebilmektir, aþk ve kurban edimi birbirinden ayrýlmayacak bir ikilidir, bu nedenle hesaplar, güvenceler saðlam zemin arayýþlarý aþkýn fýrtýnalý sularýna yelken açmak için en büyük engeldir.
Aþk verebilmektir, sakýncasýzca düþünmeksizin. Dolayýsýyla aþk tüm bunlarýn olduðu zamanýn ruhu ile hiç buluþamaz, buluþamadý da nitekim ve bir gece gelen nerden geldiði belli olmayan bir esrarengiz yabancý gibi apansýz çekiliverdi hayatýmýzdan. Sevgilili sevgisiz aþklar içinde biz þimdi onun hayaliyle yaþamaya devam ediyoruz.
