Erzurum Kürd Komitesi (22)
Kürdistan’ın Durumu Tiflis’te bulunan Kamil Bey’in Şêx Mahmud ile ilişkisi var. Bizim Erzurum Kürd Komitesinin yönetimine ilişkin hiç bir malumatımız yok... Simko Erzurum Kürd Komitesinin toplantasına katılıyor ve Rusya tarafından İngiliz yanlısı olmakla suçlanıyor. Güya Simko bu suçlamaları reddediyor ve Kürd Komitesinden ayrılmış.. Diğer yandan, Kürd Komitesi Kürdistan’ın parçalanmasına karşı ve Musul Vilayetini Kürdistan’ın ayrılmaz bir parçası olarak görüyor. Kürd Komitesi, Kürdistan’ın bir parşasını İngilizler tarafından el konulmasına karşı ve diyor ki: İngilizlerin Kürdistan’ın bir parçasında hakimiyetleri var ve oradan itibaren Kürdistan’ın diğer parçaları arasında çelişki yaratıyor, kışkırtıcılık yapıyor ve Kürdistan’ın bağımsızlığına zarar veriyorlar. Belli bir dönem önce ünlü bir Kürd şahsiyeti, Şêx Ebeydullah Şemzinan’ın oğlu Şêx Abdulqadir ile görüşmeler yapmak için İstanbul’a gitmişti..Şêx Abdulqadir’ın Musul Kürdleri arasında büyük bir taraftar kitlesi ve büyük bir rolu vardır. Söz konusu olan ünlü Kürd şahsiyeti Şêx Abdulqadir’a Kürd Komitesinin çıkarları doğrultusunda propaganda etmek için Musul’a gitmesini önermeyi istiyor. Şêx Abdulqadir’ın Kürdistan’ın bütün Şêxleriyle görüşmek için oraya gitmesi ve onlarla görüş alış verişinde bulunması kuşku götürmez. Onlardan Şeyh Ul İslam Haydarzade ve Bedirxan Paşa’nın oğlu Emir Ali Bey vb................ Bu son savaşta Ermenilerin sebep olduğu yıkıcı faaliyetlere rağmen Ruslar Kürdlerinde saflarında iyi anılar bırakmışlar. Şimdiye kadar Kürdlerin Rusya’nın siyasal geleneğine yakınlaşması veya Rusya’nın yandaşlığını yapmasına kuşku ile bakılıyor ve Erzurum Kürd Komitesinin yoldaş Pavlovski vasıtasıyla Kürdistan için Rusya’nın himayesi talebinden bulunmasıda kuşku ile karşılanıyor.. Fakat şimdi burada açık ve ciddi olarak Rusya’nın Kürdistanı kanatları altına alması talebinde bulunuyorlar.. Bu öneri ciddiye alınmalı ve üzerinde inceleme yapmak gerekiyor. Kürdistan üzerine Rusya’nın himayesini reddetmek, Kürdleri İngilizlerin kucağına iteceğinin anlamak zorundayız. Ayrıca bu durum bizim için kötü sonuşçları geride bırakır..Çünkü, her nasıl olursa ve her halukarda Kürdler İngiliz hakimiyetini Türk hakimiyetine tercih ederler. Yoldaş Pavlovski, Xalid Bey aracılığıyla Simko’nun Kürd Komitesinin önderliğinin üyesi olduğunu ve Kürd Komitesinin toplantılarına katıldığı yönünde bilgilendirilmiştir. Fakat, Simko işine başladığı zaman İngilizlere yanaştı. Açıktır ki onlardan yardım ve talimat da almıştır. Bundan dolayı Kürd Komitesinden uzaklaşmış ve Kürd Komitesi de İngilizlerin siyasi yolunu takip etmek istemiyordu.. Kürd Komitesinin Simko ile ayrışmasının sebebi bu sorundu.. Kürd Komitesi Simko’ya yardımı kesti.. Simko’nun Fars devletiyle olan çatışmalarında Türkiye Kürdleri Simko’ya yardım etmedi. Bu ise Simko’nun yaptıklarının Kürd Komitesinin gönlüne göre olmadığı anlamına gelmiyor.. Gelişmelerden hiç bir haberimiz yok.. Kuşkusuz ilişkiler olmalı.. Bu yakınlarda bu işlerin açıklığa kavuşturulmasını umuyoruz.. Gerçi Kürd Komitesi İngilizlerin siyasetine ve Suleymaniye’deki Kürd hükümetine karşıdır. Fakat, Şêx Mahmud ile ilişkileri var, hatta dostlukları da... Eğer doğru ise buradaki Kürd önderliği o inançtadır ki Şêx Mahmud az tanınıyor, iradesi zayıf, İngiliz siyasetinin taraftarlığını bırakmaya mecbur edilir ve Kürd Komitesinin saflarına katılır.. Yaşanan olaylardan beklenen bugünkü bağımsız Kürdistan Kürd hareketini hazırlamak için iyi bir mevzi ve güven duyulan bir odaktır.. Sonra Kürd hareketinin Türkiye Kürdistanı ve uzak değil Fars Kürdistan’ına yönelik saldırılar için bir kale olacak.. Bazı Kürd ünlü şahsiyetleri ve önderleri:
- Şêx Ebeydullah Şemzinanlının oğlu Şêx Abdulqadir, Devlet Şurasının eski başkanı, Musul Kürdleri arasında büyük bir etkisi var....Şimdi İstanbuldadır..
- Şeyh Ul İslam Haydarzade, İstanbulda...
- Bedirxan’ın oğlu Emir Ali, İstanbuldadır..
- Bedirxan Paşa’nın torunu Ali Bey, Musul ve Botan’da etkisi büyüktür.
- Bahri Yaşarzade( Baha Bey)
- Selahadin Bey, 1914 yılındaki Bitlis ayaklanmasına katılmıştı.
- Cemil Çeto, Garzandadır.. Türklere karşı ayaklanmıştı.
- Emin Perixan,
- Kapıcızade Mahmud Efendi,
- Cudi yada Cewadi Paşa,
- Salih Bey ve Mahmud Bey,
- Meşhur İbrahim Paşa'nın oğlu ki tüm Diyarbakır Kürdlerini birleştirmişti ve bu son yenilgide yaşamını yitirdi..
- Mahmud Bey Feqi Emin,
- Xalid Bey,
- Kör Hüzeyin Paşa,
- Hamid Bey,
- Naci Bey,
- İzet Bey,
- Cemil Paşazade Ekrem Bey,
- Abdulhamid Bey, cesur bir adamdır ve Fars ülkesinde yaşıyor..
- Türk Parlamentosunun eski üyesi Lütfi Bey,
- Yusuf Ziya Bey,
- Omer Teymur,
- Osman Paşa,
- Abdulrahman Ağa,
Devam edecek... [email protected] Çev: Aris Arda