Amerika ile Irak Hukumeti Arasinda, Amerikan Kuvvetlerinin Irak'dan Cekilmesi ve Gecici Mevcudiyeti Suresince Faaliyetlerini Duzenlenmesi Uzerine Antlasma

16 Kasim 2008

ONSOZ

Burada ’her iki taraf' olarak nitelenen, Irak ve Amerika ortak olarak, guvenligi desteklemenin, kuresel barisa ve istikrara katkinin, terorizme karsi mucadelenin, savunma ve guvenlikdeki isbirliginin, ve Irak'in egemenligine, guvenligine, sinirlarina ve Irak'in demokratik federal anayasal rejimine yonelik tehditleri bertaraf etmenin onemini teyid ederler.
Her iki taraf da, bu isbirliginin Birlesmis Milletlerin amaclari ve prensipleri dogrultusunda her iki tarafin egemenligine dayandigini teyid ederler.
Her iki taraf ortak isbirliklerini desteklemek icin, Irak'in topraklari, sulari ve hava sahasi uzerindeki egemenligini tehlikeye atmadan ortak uzlasma istemektedirler. Bu uzlasma esit ve bagimsiz egemen ortaklar olarak birlikte verilen garantilere dayanmaktadir.

Her iki taraf da uzlasmislardir ki:

Madde 1
Kapsam ve Amac

Bu antlasma Amerikan guclerinin gecici mevcudiyetini , faaliyetlerini ve Irak'dan cekilmelerini duzenlemek icin gerekenleri ve kurallari belirler.

Madde 2
Tanimlar

1. “Usler ve uzlasilan alanlar“, Irak hukumetine ait olan ama Amerikan guclerince bu antlasmaya gore kullanilan usler ve alanlardir.

2. “Amerikan kuvvetleri“ silahli kuvvetler mensuplarini, sivil elemanlari ve Irak'daki Amerikan kuvvetlerine ait olan tum techizatlari ve materyalleri de iceren bir tuzel yapidir.

3. “Silahli kuvvetler mensuplari“ Amerikan ordusunun, donanma, hava ve deniz kuvvetlerinin, deniz veya sahil guvenlik guclerinin her uyesini kapsar.

4. “Sivil elemanlar“, Amerikan Savunma Bakanligi icin calisan her sivil elemani kapsar ve genelde Irak'da yasayan kisiler bu kapsamin disindadir.

5. “Amerikayla sozlesmeli firmalar“ veya “onlarin ise aldiklari', Irak vatandasi olmayan kisileri ve mesru varliklari, Amerikan veya ucuncu ulke vatandaslarini, Irak'da lojistik saglayan, veya Amerikan kuvvetlerine veya Amerika adina (bir antlasma ile) guvenlik sunan elemanlardir. Bu tanim, Irak varliklarini ve vatandaslarini kapsamaz.

6. “Resmi araclar“ guvenlik amaciyla uyarlanan ve farkli arazilerdeki kisileri tasima amacli ticari araclari kapsar.

7. “Askeri araclar“, Amerikan kuvvetlerince kullanilan, uzerinde Amerikan askeri kanunlarina ve duzenlemelere gore ozel numaralar ve isaretler olan muhabere icin kullanilan tum araclari kapsar.

8. “Savunma malzemeleri“, bu antlasma geregince Amerikan kuvvetlerinin ihtiyac duydugu ve sadece konvensiyonel savaslarda kullandigi sistemleri, silahlari, techizatlari, araclari ve materyalleri kapsar. Bu tanim, toplu imha silahlarini (kimyasal, nukleer, radyolojik, biyolojik silahlari ve bu silahlarin atiklarini) kapsamaz.

9. “Depolama“, bu antlasma geregince Amerikan kuvvetlerinin faaliyetleri icin ihtiyac duydugu savunma malzemelerinin saklanmasi anlamina gelir.

10. “Vergi ve gumruk“, Irak hukumetinin, kurumlarinin ve eyaletlerinin Irak kanunlari ve yasalari geregince uyguladigi butun vergileri, sinirlardakiler de dahil olmak uzere tum gumruki ve diger gumruk tarifelerini kapsar. Bu tanim, Amerikan kuvvetlerince hizmet karsiliginda Irak hukumetine odenen, veya Amerikan kuvvetlerince kullanilan paralari kapsamaz.

Madde 3
Hukukun Ustunlugu

1. Amerikan kuvvetleri mensuplari ve sozlesmeli sivil elemanlar, Irak kanunlarina, gelenek ve goreneklerine ve bu mutabakatla yuruttukleri askeri operasyonlarda anlasmalara uymak zorundadirlar. Bu antlasmanin icerigine ve ruhuna uymayan butun faaliyetlerden kacinmalidirlar. Bunun icin gereken onlemlerin alinmasi Amerikanin sorumlulugundadir.

2. Amerikan kuvvetleri mensuplari ve sozlesmeli sivil elemanlari haric, Amerika hic kimsenin bu antlasmada adi gecen araclarla, gemilerle, veya ucaklarla giris ve cikislarini izin vermeyecek ve butun giris ve cikislari Irak yasalarina gore yapacak.

Madde 4
Sorumluluklar

Irak cumhuriyetine disaridan ve icerden gelecek tehditleri onlemek, El-Kaide ve diger kanun disi gruplari yenmek amaciyla her iki taraf da gecici olarak uzlasmistir ki:

1. Irak hukumeti, El-Kaide'ye, diger kanun disi gruplara, teroristlere ve onceki rejimin artiklarina karsi yapilan operasyonlardaki isbirligi de dahil, Irak'in guvenligini ve istikrarini korumak icin Amerikan kuvvetlerinden gecici yardim talebinde bulunabilecek.

2. Bu anlasmaya gore askeri operasyonlar, Irak hukumetinin onayi ve Irakli otoritelerle tamamen esgudumlu olarak gerceklestirilecektir. Anlasma geregince, esgudumlu askeri operasyonlar bu antlasmayla olusturulmus “Ortak Askeri Operasyon Koordinasyon Komisyonu“ (JMOCC) tarafindan denetlenecektir. Bu merkez tarafindan cozulemeyen askeri sorunlar, ’ortak bakanliklar kuruluna' sunulacak.

3. Operasyonlar Irak anayasasina, kanunlarina, egemenligine ve Irak hukumetince tanimlanmis ulusal cikarlarina uygun olmak zorunda. Amerikan kuvvetleri Irak kanunlarina, gelenek ve goreneklerine ve gecerli uluslararasi kanunlara uymak zorundadir.

4. Her iki taraf, anlastiklari uzere Irak'in guvenligini gelistirmek, egitim, destek, lojistik sistemlerin kurulmasi ve gelistirilmesi (askerlerin nakliyesi, kalacak yerleri) konularinda isbirligi cabalarina devam edecekler.

5. Her iki taraf ilgili Irak yasalarinda belirtilmis ’mesru mudafa' haklarini muhafaza etmektedir.

Madde 5
Mulkiyet

1. Irak, Amerikan kuvvetlerince insaa edilen, kullanilan, gelistirilen, veya degistirilenler de dahil olmak uzere tum sabit yapilarin, binalarin, tesislerin ve alanlarin sahibidir.

2. Cekilmenin ardindan Amerikan kuvvetleri iki listeye gore, tum mahalleri, alanlari ve muharip guclerince kullanilan usleri geri verecek: Ilk liste bu antlasma yururluge girer girmez sunulacak, digeri ise Amerikanin sehirlerden cekilmesini belirleyen 30 Haziran 2009 tarihinden once sunulacak. Her iki taraf da bu anlasma geregince uygulanacak cekilme sirasinda bazi gerekli uslerin hazir olmasi konusunda uzlasabilirler.

3. Amerika uzlasilan alanlarda Amerikan kuvvetlerince kullanilan tum insaatlarin, uslerin yenilenmesinin, degistirilmesinin tum masraflarindan sorumludur. Amerika cok buyuk insaatlarin yapimi veya projelerin degisitirilmesi icin Irak hukumetinin onayini arayacak. Ortak kullanilan uslerin ve uzlasilmis alanlarin masraflarindan her iki taraf yuzde kullanma oranina bagli olarak sorumludur.

4. Amerika kuvvetleri sadece Amerikanin kullandigi hizmetler icin odeme yapacak. Ortak kullanilan uslerin ve uzlasilan alanlarin masraflari yuzde kullanma oranina bagli olan her iki tarafca karsilanacak.

5. Uslerde veya uzlasilan alanlarda, tarihi ve kulturel degerlerin veya stratejik dogal kaynaklarin bulunmasi durumunda, insaat, degisiklik veya yenilenme calismalari derhal durdurulacak ve ortak merkezdeki Irak temsilcileri bilgilendirilecek.

6. Amerika Birlesik Devletleri tum usleri, uzlasilan alanlari ve bu antlasma geregince insaa edilen, onarilan veya degistirilen her sabit binayi ortak komisyoca belirlenen oncelikler ve mekanizmalara gore geri teslim edecek. Irak'dan geri teslim icin para talep edilmeyecek.

7. Amerika kulturel ve siyasi onemi olan, ve bu antlasmaya gore insaa edilmis, yenilenmis veya degistirilmis tum usleri ve uzlasilan alanlari ortak komisyonca belirlenen oncelikle ve mekanizmalara gore geri teslim edecek. Bu antlasma yururluge girer girmez, Amerika, Irak'daki elcinin Irak dis islerine gonderdigi (....) tarihli mektupda adi gecen mulkleri derhal teslim edecek.

8. Geri kalan usler ve uzlasilan alanlar, bu anlasmanin suresi doldugunda veya bu anlasma iptal edildiginde veya her iki taraf da erken bir tarihde uzlastiginda veya ortak komisyonca Amerikan kuvvetlerinin ihtiyaci kalmadigina karar verildiginde, Irakli yetkililere teslim edilecektir.

9. Amerikan kuvvetleri ve onlara calisan sozlesmeli firmalar, Irak'a ithal ettikleri veya anlasmalarla Irak'da edindikleri tum aletlerin, materyallerin, seyyar yapilarin ve diger seyyar urunlerin mulkiyetini koruyacaklardir.

Madde 6
Uslerin ve Uzlasilan Alanlarin Kullanimi

1. Irakin egemenlik haklarina saygi korunurken, her iki taraf arasindaki gorus alis verisinde cizilen cerceve icerisinde Irak, Amerikan kuvvetlerinin, onlarla calisan sozlesmeli (taseron) firmalarin, onlarin elemanlarinin ve anlasmali bireylerin ve tuzel kisilerin uslere ve uzlasilan alanlara erisimini saglamayi garanti eder.

2. Irak, uslerin ve uzlasilan alanlarin idaresi, insaati, kullanimi, muhafazasi ve guvenligi konusunda tum otoriteyi Amerikan kuvvetlerine devreder. Ortak kullanilan tesisler ve uzlasilan alanlar her iki tarafca esgudumlu ve ortak olarak idare edilir.

3. Amerikan kuvvetleri , kendilerince kullanilan uslere ve uzlasilan alanlara girisi kontrol edecek. Ortak kullanilan uslerde ve uzlasilan alanlarda ise JMOCC tarafindan belirlenecek mechanizmalar dogrultusunda her iki taraf is birligi icinde calisacak. Uslerin ve cevresindeki alanlarin guvenlignii de her iki taraf yine JMOCC'la saglayacak.

Madde 7
Savunma Aletlerinin Statusu ve Depolanmasi

Amerikan kuvvetleri uslerde, uzlasilan alanlarda ve diger gecici yerlerde, kendi kuvvetlerince bu antlasmada belirtilen ozel gorevlerli yerine getirirken kullanilan savunma malzemelerini, materyallerini ve techizatlari depolama hakkina sahiptir. Amerikan kuvvetlerince kullanilan silahlar, Irak'daki gecici misyonuna ve bu antlasmanin 4. Maddesine uygun olacak ve hic bir sekilde toplu imha silahlariyla
(kimyasal silahlari, nukleer silahlari, radyolojik silahlari, biyolojik silahlari ve bu silahlarin atiklari) ilintili olamaz. Bu silahlarin tasinmasi ve kullanimi Amerikan kuvvetlerince kontrol edilecek. Amerikan kuvvetleri yerlesim birimlerinin yakininda silah ve cephanenin depolanmamasi konusunda guvence verecek; ve Amerikan hukumeti silahlarin turu ve miktari hakkinda Irak hukumetini bilgilendirecek.

Madde 8
Cevrenin Korunmasi

Her iki taraf da, bu antlasmayi uygularken cevre ve insan sagligini, ve guvenligini gozetecekleri konusunda uzlamislardir. Amerika bu antlasma ile belirlenen gorevleri yerine getirirken Irak cevre yasasina uygun davranmayi garanti eder.

Madde 9
Araclarin, Gemilerin ve Ucaklarin Hareketi

Antlasmanin bu amaci icin:

1. Ilgili guvenlik, trafik ve deniz kanunlarina saygili olarak, Amerikan kuvvetlerinin araclarinin, gemilerinin bu antlasma geregince Irak'a giris, cikisi ve Irak sinirlari icindeki hareketi serbest olacak. JMOCC bu araclarin dolasiminin kontrolu icin gerekli duzenlemeleri hazirlayacak.

2. Havacilikla ilgili kanunlara uygun olarak, Amerikan hukumetinin ucaklari ve Amerikan Savunma Bakanligiyla sozlesmeli sivil ucaklar, Irak hava sahasinda ucmaya, havada yakit ikmali yapmaya, Irak'a inmeye ve Irak'dan kalkisa yetkilidir. Bu antlasmanin gereginin yerine getirilmesi icin, Irak hukumeti adi gecen ucaklara Irak'a inis ve kalkislar icin 1 yillik yetki verecek. Amerikan kuvvetlerinin izni olmadigi surece Amerikan hukumetine bagli ucaklara, gemilere, araclara ve Savunma Bakanligiyla sozlesmeli sivil ucaklara kimse giremez, ve bunlar aranamaz. Ortak komitebu araclarin hareketini kolaylastirmak icin gerekli duzenlemeleri yapacak.

3. Hava trafiginin kontrolu ve gozetimi bu antlasmanin yururluge girmesiyle birlikte Irak yetkililerine teslim edilecek.

4. Irak, Amerikan kuvvetlerinden Irak hava sahasinin kontrolu ve gozetiminin sorumlulugunu gecici olarak ustlenmesini isteyebilir.

5. Amerikan hukumetinin ucaklari ve Amerikan Savunma Bakanligi ile sozlesmeli sivil ucaklar vergiye veya Irak hava sahasini kullanmalari, havada yakit ikmali yapmalari, Irak'a inis ve kalkislar da dahil olmak uzere hic bir ucrete tabii degillerdir. Yine ayni sekilde, Amerikan gemileri, Amerikan Savunma Bakanligi ile sozlesmeli sivil gemiler vergiye ve Irak limanlarinin kullanimi ile ilgili ucretlere tabii degildirler. Ucaklar ve gemiler hic bir sekilde aranamaz ve butun kayit sartlarindan muafdirlar.

6. Amerikan kuvvetleri Irak'da aldigi tum materyaller ve hizmetler icin odeme yapacak.

7. Her iki taraf, Irak topraklarinda ve sularinda birbirlerinin hareketini tehlikeye sokacak mayin ve diger engellerle ilgili tum bilgileri ve haritalari takas edecekler.

Madde 10
Sozlesme

Amerikan kuvvetleri insaat da dahil olmak uzere Irak'da materyal ve hizmet almak icin Amerikan kanunlarina gore sozlesmeler yapma, imzalama yetkisine sahiptir. Amerikan kuvvetleri teklifleri en iyi oldugunda ve mumkun oldukca Irak firmalarini sececek. Amerikan kuvvetleri sozlesme imzaladigi Irak firmalarinin isimleri ve ilgili sozlesmenin miktariyla ilgili bilgileri Irak ithal yetkililerine verecek.

Madde 11
Hizmetler ve Telekomunikasyon (Iletisim)

1. Amerikan kuvvetlerinin, uslere ve uzlasilan alanlara elektrik, su ve diger hizmetleri getirmeye ve uretmeye ortak alt komisyon araciligiyla ve Irakli yetkililerle koordinasyonlu bir sekilde getirmeye yetkilidir.

2. Irak hukumeti tum frekanslarin sahibidir. Irakli yetkililer Amerikan kuvvetlerine JMOCC araciligiyla her iki tarafinda uzerinde anlastigi ozel frekansi tahsis edecek. Amerikan kuvvetleri bu frekanslari kullanimlari bittikten sonra geri iade edecek.

3. Amerikan kuvvetleri kendi kablolu ve kablosuz iletisimini ve iletisimin tam kapasite ile guvenligi icin gerekli olan ozel hizmetleri, Irak yasalarina ve 1992 de yapilan Uluslararasi Iletisim Birligi kongresinde aciklanan kablolu ve kablosuz iletisim duzenlemelerine uygun olarak isletecek.

4. Bu anlasmanin amaclari icin, Amerikanin iletisim frekanslarini kullanimi, idari ve diger ilgili harclar da dahil olmak uzere tum tabii oldugu ucretler kaldirilmistir.

5. Bu anlasmanin 4 maddesi geregince usler ve uzlasmali alanlar disindaki iletisim alt yapisi icin gerekli isbirligini Amerikan kuvvetleri Irakli yetkililerle yapmalidir.

6. Amerikan kuvvetleri iletisim sistemlerini sadece bu anlasmanin amaclari dogrultusunda kullanmali.

Madde 12
Yargilama Yetkileri

Irak'in kendi sinirlari icindeki sivil toplum ve ceza kanunlarini belirleme ve uygulama egemenlik haklarini taniyarak, bu anlasmanin 4. maddesi geregince Irak'in Amerikan kuvvetlerinden gecici yardim istemesine dayanarak, ve Irak'in kanunlarina, duzenlemelerine, gelenek ve goreneklerine saygili olarak, her iki taraf da asagidaki maddelerde anlasmislardir:

1. Irak, usler ve uzlasilan alanlar disinda, ve birliklerin gorevde olmadiklari donemde isledikleri baslica kasitli suclarda hem Amerikan silahli kuvvetleri mensuplarini hem de sivil uyelerini birincil olarak yargilama hakkina sahiptir.

2. Irak, Amerika ile sozlesmeli firmalari ve onlarin elemanlarini birincil olarak yargilama hakkina sahiptir.

3. Uslerde ve uzlasilan alanlarda veya askerlerin usler ve uzlasilan alanlar disinda gorevleri sirasinda gelisen olaylarda ve paragraph 1'de belirtilmeyen butun durumlarda Amerika, kendi silahli kuvvetleri mensuplarini ve sivil uyelerini birincil olarak yargilama hakkina sahiptir.

4. Her iki taraf, istenildigi takdirde adaletin yerine getirilmesi icin, olaylarin sorusturulmasi, kanitlarin toplanmasi ve kanitlarin takasinda birbirlerine yardimci olma konusunda uzlasmislardir.

5. Amerikan silahli kuvvetleri mensuplari veya sivil uyeleri Irak tarafinca tutuklandiginda, Amerikali yetkililer derhal bilgilendirilecek ve goz altina alinma/tutuklanma aninda sonraki 24 saat icinde Amerika'li yetkililere teslim edilecek. Irak'in bu maddenin birinci paragrafina gore yargilama hakkini kullanmasi durumunda, Amerikali yetkililer kendi silahli kuvvetleri mensuplarinin ve sivil uyelerin alikoyma islemlerini bizzat idare edecekler ve suphelilerin sorgulama ve durusmalar icin Irakli yetkililere teslimini garanti edecekler.

6. Ozel durumlarda her iki taraf da birbirlerinden birincil yargilama hakkini kullanmaktan vazgecmeyi isteyebilecek. Yargilama hakkinin kullanilmasinin olaganustu oneminden dolayi, Irak hukumeti paragraf 1'deki yasal yetkileri, ancak iddia edilen sucun anlasilmasindan sonraki 21 gun icinde Amerikali yetkilileri yazili olarak uyardiktan sonra kullanmayi kabul etmistir.

7. Amerikanin 3. paragraphda belirtilen birincil yargilama hakkini kullandigi durumlarda, Amerikan silahli kuvvetleri mensuplari ve sivil uyeleri, Amerikan anayasasi ve kanunlarinca garanti edilen himayelerden yararlanacaklar. Paragraf 3'un kapsami icine giren suclardaki magdur, eger Amerikan silahli kuvvetleri mensuplari ve sivil uyelerden degilse, her iki taraf da ortak komite araciligiyla, ilgili kisiyi asagidaki konularda bilgilendirmek icin gerekli adimlari atacak: sucun sorusturma asamasi, suphelinin sorumlu tutuldugu suclamalar, dava gunleri, suphelinin durumu ile ilgili muzakerelerin sonuclari, suphelinin halka acik durusmalarda bulunma olasiligi, avukatlarla isbirligi, ve bu anlasmanin 21. maddesi geregince taleplerin nasil sunulacagi. Amerikali yetkililer, uzlasma halinde ve mumkun oldugu durumda bu davalari Irak'da yurutmeye calisacak. Mahkemenin Amerika'da yapilmasi halinde Amerika, magdurun durusmalarda bulunabilmesi icin gerekli cabayi gosterecek.

8. Irak'in bu maddenin 1. paragrafindaki yargilama hakkini kullandigi durumlarda, Amerikan silahli kuvvetleri mensuplari ve sivil uyeler, hem Amerikanhem de Irak yasalarinca verilen garantilerden ve yasal islemlerden faydalanabilecekler. Ortak komisyon bu maddeyi uygulamak icin, paragraf 1'in kapsami icinde olan baslica kasitli suclarin tarifi de dahil olmak uzere adil bir yargilamayi garantileyecek islemleri ve duzenlemeleri yapacak. Bu maddenin 1. Paragrafindaki yargilama hakkina, bu paragrafda belirtilen islemlerin ve mekanizmalarin olmadigi ortamlarda izin verilemez.

9. Bu maddenin 1 ve 3. bentlerine gore, Amerikali yetkililer oncelikle iddia edilen sucun gorev basinda mi yoksa gorev disinda mi oldugunu belirleyecek. Irakli yetkililerin Amerika'nin verdigi kararin kontrolu veya degismesi gerektigini dusundugu durumlarda, her iki taraf ortak komisyon araciligiyla tartisacak, ve Amerikali yetkililer butun kosullari, kanitlari, Irakli yetkililerce kendilerine sunulmus ve karari degistirebilecek diger bilgileri goz onune alacak.

10. Her iki taraf, Irak'in guvenligini, Amerikan kuvvetlerinin askeri operasyonlara katilma duzeyini, Irak hukuk sisteminin gelisimini ve hem Irak hem de Amerikan yasalarindaki degisiklikleri de goz onune alarak bu maddedeki duzenlemeleri her 6 ayda bir yeniden gozden gecirecek.

Madde 13
Silah Kusanma ve Uniforma Giyimi

Amerikan silahli kuvvetleri mensuplari ve sivil uyeleri Irak'daki varliklari suresince, kendilerine verilen yetki ve emir dahilinde gorevlerinin geregi olan silahlarini kusanmaya yetkilidirler. Yine Amerikan kuvvetleri mensuplari gorev basinda kendi uniformalarini giyerler.

Madde 14
Giris ve Cikis

1. Bu anlasma geregince, Amerikan silahli kuvvetleri mensuplari ve sivil uyeler Irak'a giris ve cikislarini sinirlarda Amerikan kimlik karti veya Amerika tarafindan verilmis seyahat belgeleri ile yapabilirler. Ortak komisyon bu belgelerin gecerliligini kontrol etme mekanizmalarini olusturacak ve kontrolu yapmak Irakli yetkililerin sorumlulugunda olacak.

2. Irakli yetkililer usler ve uzlasilan alanlardan Irak'a giris cikis yapan Amerikan kuvvetleri ve sivil elemanlarin isim listesini kontrol etme yetkisine sahiptirler. Amerikan kuvvetleri, kendi silahli kuvvetler mensuplarinin ve sivil elemanlarin isimlerini iceren listeyi Irakli yetkililere verecekler. Bu anlasma geregince, Amerikan silahli kuvvetleri mensuplari ve sivil elemanlar Irak'a giris ve cikisi bu uslerden ve uzlasilmis alanlardan Amerikan kimlik kartindan baska bir sey sorulmaksizin yapabilecekler. Ortak komisyon bu kimlik kartlarinin gecerliligini kontrol edecek duzenlemeleri ve mekanizmalari olusturacak.

Madde 15
Ithal ve Ihrac

1. Bu anlasmanin amaclari geregince, egitim ve hizmetler de dahil olmak uzere Amerikan kuvvetleri ve onlara bagli sozlesmeli firmalar, Irak'a mal ithal edebilecekler ve Irak'da aldiklari materyalleri de Irak'dan ihrac edebilecekler. Bu anlasmanin imzalandigi tarihde Irak'da yasaklanmis olanlar haric, diger tasima araclarini, malzemeleri, materyalleri, teknolojiyi, egitimi veya hizmetleri, tekrar Irak'dan ihrac edebilecekler. Bu materyaller 2. Maddenin 10. Paragrafina gore, aramaya, ruhsata, vergiye, ucrete veya sinirlamaya tabii degillerdir. Amerikan kuvvetleri, bu antlasma geregi olarak kendi silahli kuvvetleri veya onlarla sozlesmeli calisan firmalarca ithal ettigi materyalleri gosteren belgeleri Irak tarafina sunmalidirlar. Irakli yetkililer, ithal edilen yukun icerigini kontrol icin Amerikan kuvvetlerinin de gozlemi altinda arama yapmai isteyebilirler. Irak'dan ihrac edilen mallar, bu anlasmanin ’lisans' kismi haric, hic bir aramaya veya sinirlamaya tabii degildir. Ortak komisyon Irak Ticaret bakanligi ile birlikte, Amerikan kuvvetlerinin Irak'dan ihracatin yasalara uygun olmasi icin gerekli ihrac lisansinin elde edilmesini kolaylastirmak icin duzenlemeler yapacak. Irak'in bu paragrafin sebep oldugu tum olaylari gozden gecirme izni vardir. Her iki taraf bu paragrafin sebep oldugu olaylarda derhal ortak komisyon araciligiyla veya gerekirse ortak bakanliklar komisyonu araciligiyla tartismalidir.

2. Amerikan kuvvetleri mensuplari ve sivil uyeler, gerek sarfiyat icin gerekse kisisel kullanim icin techizatlarini, materyallerini ithal ve tekrar ihrac etme hakkina sahiptir. Bu materyaller hic bir sekilde lisansa, sinirlamaua, vergiye, gumruge ve 2. Maddenin 10. Paragrafinda izah edilen diger ucretlere tabii degillerdir. Ithal edilen miktar kisisel kullanima gore makul ve uygun miktarda olmalidir. Amerikan kuvvetleri yetkilileri tarihi ve kulturel hic bir degerin ve materyalin ihrac edilmemesi icin gerekli duzenlemeleri saptayacak.

3. Irak yetkililerce 2. Paragrafa uygun olarak yapilacak aramalar, ortak komisyonca belirlenen duzenlemelere uygun olarak ve hizli bir sekilde ozel olarak belirlenmis yerlerde yapilacak.

4. Bu maddede belirtilen materyallerin hic biri ticari amac icin ithal edilemez.

Madde 16
Vergiler

1. Amerikan kuvvetlerince veya onlari Irak'da temsil eden tuzel kuruluslarca elde edilen materyaller ve hizmetler, 2. maddenin 10. paragrafinda izah edilen vergilere ve ucretlere tabii degildirler.

2. Irak'daki Amerikan kuvvetleri ve sivil uyeler, resmen talep ettikleri hizmetler haric hic bir sekilde vergilere ve ucrete tabii degiller.

Madde 17
Lisanslar ve Ruhsat

1. Irak, Amerikan kuvvetleri mensuplarinin, sivil uyelerinin ve onlarla sozlesmeli calisanlarin Amerika tarafindan verilmis gecerli surucu belgelerini ve Irak sinirlari icinde Amerikan kuvvetlerinin araclarini, gemilerini ve ucaklarini kullanmalarini hic bir sinava ve ucrete tabii tutmamayi onaylar.

2. Irak, Amerikan kuvvetleri mensuplarinin, sivil uyelerinin ve sozlesmeli calisanlarin Amerikan ehliyetlerini ve Irak'da kendi ozel arabalarini kullanmalarini hic bir sinava veya ucerete tabii tutmamayi onaylar.

3. Irak, Amerikan kuvvetlerinin, sivil uyelerinin ve sozlesmeli firma elemanlarinin Amerika tarafindan verilmis ticari ehliyetlerini , her iki tarafca belirlenen kosullara uygun olarak belirlenen gorevleriyle ilgili oldugu surece onaylar.

Madde 18
Resmi ve Askeri Araclar
Bu maddenin amaclari icin:

1. Resmi araclar guvenlik icin degistirilmis ticari araclardir ve her iki tarafin anlastigi gibi Irak plakasi tasiyacaklar. Irakli yetkililer, Amerikan kuvvetlerinin yetkililerinin istegine bagli olarak Amerikan kuvvetlerinin resmi arabalarina hic bir ucret almadan plaka verecekler ve daha sonra Amerikan kuvvetleri bu plakalarin maliyetini Irakli yetkililere odeyecek.

2. Irak, Amerikan kuvvetlerinin resmi arabalari icin Amerika tarafindan verilmis ehliyet ve ruhsati kabul etmeyi onaylar.

3. Butun Amerikan askeri araclari ehliyet ve ruhsat sartlarindan muafdir. Bu araclar farkedilebilir numaralar ve isaretlerle tanimlanabilecektir.

Madde 19
Destek Hizmetler

1. Amerikan kuvvetleri ve onlar adina hareket edenlerin uslerde ve uzlasilan alanlarda uniteler olusturma ve faaliyetleri idare etme izinleri vardir. Bunlar Amerikan kuvvetleri mensuplarina, sivil elemanlara ve onlarla sozlesmeli calisanlara sunulan hizmetler olup, askeri postaneleri, finansal kurumlari, marketleri, eczaneleri ve diger hizmetleri, eglence ve iletisim merkezlerini icerebilir. Yukarida adi gecen hizmetler izne tabii degildir.

2. Usler ve uzlasilan alanlar disindaki radyo, medya ve eglence faaliyetleri Irak kanunlarina uygun olmalidir.

3. Destek hizmetleri sadece Amerikan kuvvetleri mensuplarina, sivil elemanlarina, onlarla sozlesmeli calisanlarina ve diger uzlasilmis gruplaradir. Amerikan kuvvetleri, adi gecen destek hizmetlerinin suistimal edilmesini onlemek, hizmetlerin ve mallarin yetkili olmayanlara satisini onlemek icin gerekli onlemleri alacak. Amerikan kuvvetleri radyo ve TV yayinlarini sadece yetkili alicilara yapacak.

4. Bu maddede belirtilen hizmeti sunan kuruluslar ve tesisler, bu anlasmanin 15. ve 16. maddelerinde belirtilen mualifiyetler de dahil olmak uzere Amerikan kuvvetlerine sunulan vergi muafiyetinden faydalanacaklar . Bu hizmetleri sunan kuruluslar ve tesisler Amerika tarafindan belirlenen duzenlemelere gore calisacaklar ve bu faaliyetler icin ne vergi /ucret odeyecekler ne de vergi/ucret toplayacaklar.

5. Askeri postanelerden gonderilen ve Amerikali yetkililerce kontrol edilen mektuplar arama ve incelemeden muaf olup Irakli yetkililer tarafindan el konamaz. Resmi olmayan postalar ise elektronik taramaya maruz kalabilirler. Bu paragrafdaki sorunlarla uzmanlasmis ortak alt komisyon ilgilenecek ve problemler her iki tarafca cozulecek. Ortak alt komisyon duzenli olarak Amerikali yetkililerin askeri postayi onaylamak icin kullandiklari mekanizmalari denetleyebilecek.

Madde 20
Para ve Kambiyo

1. Amerikan kuvvetleri, ozellikle bu anlasmanin amaclari icin her miktardaki Amerikan parasini veya bonolarini kullanabilir. Amerikan askeri bankalarinda Irak parasinin kullanilmasi Irak yasalarina uygun olmalidir.

2. Amerikan kuvvetleri Irak para birimini Irak sinirlari disina cikarmayacak, ve kendi mensuplarinin, sivil elemanlarin ve onlarla calisan sozlesmeli firmalarin da disari cikarmasini engellemek icin gerekli tum onemleri alacak.

Madde 21
Talepler

1. Sozlesmelerle ilgili talepler haric, her iki taraf da resmi gorevlerini yerine getirirken olusabilecek zarar ve ziyanlar, tahrip olan binalar, yaralanan veya olen askerler/sivil elemanlar icin tazminat talep etmeyecekler.

2. Amerikan kuvvetleri mensuplari veya sivil uyelerin gorevleri sirasinda veya Amerikan kuvvetleri mensuplarinin catisma disi kazalardan oturu olusan ucuncu kisinin taleplerini karsilamak icin Amerikan kuvvetlerinin yetkilileri adil ve makul bir tazminat odemesi yapacaklar. Amerikan kuvvetlerinin yetkilileri kendi mensuplarinin gorev disi faaliyetlerinden oturu olusan talepleri de cozume kavusturabilirler. Amerikan kuvvetleri yetkilileri bu talepleri acilen ve Amerikan yasalarina/duzenlemelerine uygun olarak cozecekler. Bu talepleri karsilarken, Amerikan kuvvetleri yetkilileri, sorusturma raporlarini, gorusleri, Irakli yetkililerce belirlenen zararlari goz onune alacaklar.

3. Taraflardan birinin bu maddenin 1. ve 2. Paragrafinda belirtilen taleplerle ilgili sorunu oldugunda ise, her iki taraf, sorunu Ortak Komisyon veya gerekirse Ortak Bakanliklar komisyonu araciligiyla cozecek.

Madde 22
Alikoyma (Gozaltilar, Tutuklamalar)

1. Irak'in kendi yasalarina ve bu anlasmanin 4. Maddesine uygun olarak karari olmadikca, Amerikan kuvvvetlerinin kimseyi goz altina alma veya tutuklama hakki yoktur (kendi mensuplari ve sivil uyeleri haric).

2. Irak yasalarina uygun olarak Amerikan kuvvetlerince goz altina alinan bireyler 24 saat icinde Irakli yetkililere teslim edimeli.

3. Irakli yetkilileri aranan sahislarin goz altina alinmasi ya da tutuklanmasi icin Amerikan kuvvetlerinden yardim isteyebilir.

4. Bu anlasmanin yururluge girmesiyle birlikte Amerikan kuvvetleri, ellerindeki tum sahislar hakkindaki bilgiyi Irak hukumetine verecek. Irak hukumeti , kendilerince aranan sahislar icin tutuklama karari cikaracak. Bu yasal tutuklama karari cercevesinde, Amerikan kuvvetleri Irak hukumetiyle isbirligi yaparak bu sahislari teslim edecek. Irak hukumeti bu anlasmanin 4. Maddesi uyarinca aksi yonde bir istemde bulunmadikca, geri kalan tum tutuklular, guvenli ve duzenli bir sekilde serbest birakilacak.

5. Mahkeme karari olmadikca ve 4. Maddeye gore yapilan operasyonlar disinda, Amerikan kuvvetleri evleri ve diger yapilari arayamaz. Arama, ancak ozel Irakli yetkililerle birlikte yapilabilir.

Madde 23
Uygulama

Asagidaki kuruluslar bu anlasmanin uygulanma ve yorumundan kaynaklanan sorunlarin cozumunden sorumludur:

1. Her iki tarafca secilen bakan duzeyindeki uyelerden olusan Ortak Bakanlar Komisyonu. Komisyon bu anlasmanin uygulama yorumlariyla ilgili temel sorunlarilarla ilgilenecek.

2. Ortak Bakanliklar Komisyonu, her iki tarafin temsilcilerinden olusan Ortak Askeri Harekat Koordinasyon Komisyonunu (JMOCC) kuracak. Bu komisyon her iki tarafca ortak idare edilecek.

3. Ortak Bakanliklar Komisyonu her iki tarafca secilen temsilcilerden olusan Ortak Komisyonu kuracak. Bu komisyon her iki tarafca ortak idare edilip, JMOCC'un gorev kapsamine girmeyen sorunlarla ilgilenecek.

4. Ortak Komisyon farkli alanlarda alt komisyonlar kuracak. Bu alt komisyonlar, uzmanliklarina gore bu anlasmanin yorumu ve uygulmasi ile ilgili sorunlari tartisacak.

Madde 24
Amerikan Kuvvetlerinin Irak'dan Cekilmesi

Irak'in guvenlik kuvvetlerinin gelisimi ve kapasitesi, onlarin butun guvenlik operasyonlardan sorumlu oldugu gercegi ve her iki taraf arasindaki guclu iliskiler goz onune alinarak, her iki taraf asagidakiler konusunda anlasmislardir:

1. Butun Amerikan kuvvetleri Irak sinirlarindan 31 Aralik 2011'den once cekilmeli.

2. Butun Amerikan muhabere kuvvetleri, sehirlerden, koylerden ve kasabalardan buralarin guvenliginin Irak kuvvetlerince ustlenilmesiyle birlikte cekilmeli. Bu cekilme 30 Haziran 2009'dan once tamamlanacak.

3. Paragraf 2'ye gore cekilen Amerikan muhabere kuvvetleri, sehirler, koyler ve kasabalar disindaki uslerde ve uzlasilmis alanlarda toplanacak. Bu usler ve alanlar, bu maddenin 2. Paragrafindaki sure bitiminden once JMOCC'ca belirlenecek.

4. Amerika, Irak'in Amerikan kuvvetlerinin Irak'dan her an cekilmesini isteme egemenlik hakkini tanir. Irak hukumeti de Amerikanin kuvvetlerini Irak'dan her an cekmeyi isteme hakkini tanir.

5. Her iki taraf da Amerikan kuvvetlerinin duzeyinin belirtilen zamanlarda azaltilmasi icin gereken duzenlemeleri ve mekanizmalari yaratma konusunda anlasmislardir. Her iki taraf bu kuvvetlerin yerlesecegi alanlar uzerinde uzlasmalidir.

Madde 25
Irak'da 7. Bulum Uygulamasinin Bitirilme Islemi

31 Aralik 2008'de son bulacak olan, Birlesmis Milletlerin Irak'daki cok uluslu kuvvetlerin mandaligini duzenleyen 1790 sayili onergenin (2007) Irak'in yenilenmesini istememe hakkini taniyarak; Guvenlik konseyine gonderilen ve 1790 sayili onergeye eklenen, ilki 7 Aralik 2007 tarihli Irak basbakanindan digeri 10 Aralik 2007 tarihli Amerikan dis isleri bakanindan gelen mektuplari goz onune alarak; 26 Kasim 2007'de Amerikan baskani ve Irak basbakani tarafindan imzalanan ve Amerikanin Irak'daki mandaligini son kez 31 Aralik 2008 tarihine kadar uzatilmasini isteyen ’prensipler' anlasmasini goz onune alarak; Irak'daki onemli ve olumlu gelismeleri kabul ederek, ve Irak'in bugunku statusunun 1990 yilinda Guvenlik konseyinde 661 sayili onergenin kabulu doneminden - ozellikle dunya barisina ve istikrarina tehlike arz eden onceki Irak'daki rejimin gitmesinden sonra - cok farkli oldugunu idrak ederek; her iki taraf da Birlesmis Milletler-cok uluslu guclerin Irak'daki mandaliginin 31 Aralik 2008 tarihinde sona ermesinden sonra Irak'in 661 sayili onergenin kabulunden onceki uluslararasi ve yasal pozisyonunu tekrar kazanmasi gerektigini onaylar. Her iki taraf da, Irak'in bu konuda basarili olmasi icin 31 Aralik 2008 tarihine kadar gerekli adimlari atilabilmesi icin Amerika'nin elinden gelecegini yapacagini onaylar.

Madde 26
Irak Varliklari

1. Irak'in alt yapisini kurarak, Irak halkinin ihtiyaci olan hizmetleri destekleyerek, ve Irak'in petrol ve gaz gibi dogal kaynaklarini, Irak Gelisme Fonu da dahil olmak uzere Irak'in yabanci ekonomik ve finansal varliklarini korumaya devam ederek, Amerika elinden geleni en iyisini yapacagini garanti eder: A. Onceki rejim politikalari yuzunden olusan borclari ertelenmesini desteklemek. B. Onceki rejimin neden oldugu, Guvenlik Konseyinin empoze ettigi tazminatlar da dahil tum talepler icin genis kapsamli nihai anlasmaya ulasmak.

2. Irak'in onceki rejimin faaliyetlerinden kaynaklan taleplerle ilgili endiselerini idrak ederek, Amerikan baskani anayasal otoritesini kullanarak Irak hessaplarini, Irak Gelisme Fonunu ve diger Irak varliklarini Amerikan hukuk sisteminden koruyacak.

3. Amerikan baskaninin Irak basbakanina gonderdigi (...) 2008 tarihli mektubuna dayanarak Amerika, Guvenlik konseyi 1483 (2003) ve 1546 (2003) nolu onergelerinde de belirtilen Irak'in Guvenlik konseyinden petrol ve gaz uretimlerinin, bunlarin gelirlerinin ve Irak gelisme fonunun korunmasi talebinde yardimci olmaya devam edecek.

Madde 27
Guvenlik Tehlikelerini Engelleme

Irak'in guvenligini ve istikrarini saglamak ve desteklemek, uluslararasi baris ve istikrari korumaya katkida bulunmak amaciyla, her iki taraf da Irak hukumetinin siyasi ve askeri kapasitesini artirmak, ve Irak'in kendi egemenligine, bagimsizligina, sinir butunlugune ve Irak'in demokratik anayasal federal rejimine yonelik tehditleri engelleyebilmesine yardimci olmayi amaclamaktadirlar. Bu amaclar icin her iki tarafda asagidakiler icin birlikte calisacaklardir:
1. Irak'a iceriden ve disaridan gelecek tehdit durumunda, veya Irak'in egemenligini, bagimsizligini, kara, hava ve sulari da dahil toprak butunlugunu, veya demokratik rejimini ve secilmis kurumlarini riske atacak yabanci saldiri karsisinda ve Irak hukumetinin istemesi durumunda, her iki taraf direk stratejik muzarekerelere baslayacak ve oradan cikacak karara gore, Amerika bu tehditleri bertaraf etmek icin ekonomik, siyasi, askeri veya diger gerekli tum adimlari atacak.

2. Her iki taraf, anlastiklari uzere Irak'in askeri, guvenlik, siyasi ve demokratik kurumlarini desteklemek ve devam ettirmek icin, Irak hukumetinin istegine bagli olarak, egitim, destek ve Irak kuvvetlerinin bolgesel ve uluslararasi terorizmle ve yasadisi orgutlerle mucadele edebilmesi icin silahlandirilmasi konularindaki yakin isbirliginin devaminda anlasmislardir.

3. Irak topraklari, havasahasi ve karasulari diger ulkelere ulkelere saldiri icin kullanilamaz.

Madde 28
Yesil Bolge 20

Irak hukumeti bu anlasmanin yururluge girdigin andan itibaren Yesil Bolge'nin tum sorumlulugu ustlenecek. Irak hukumeti Yesil Bolge'nin guvenligi ile ilgili gorevlerde Amerikan kuvvetlerinden yardim isteyebilir. Boyle bir istekde bulunuldugunda, Irakli yetkililer Yesil bolgenin guvenligi icin, gecici yardimin istenildigi sure boyunca Amerikan kuvvetleri ile birlikte calisacaklar.

Madde 29
Duzenlemelerin Uygulanmasi

Her iki taraf da bu anlasmanin ozel mekanizmalar icermeyen maddelerinin islevi icin gerekli uygulama duzenlemelerini yapmali.

Madde 30
Sozlesmenin Gecerliligi

1. Bu anlasma, bu maddenin 3. Paragrafina uygun olarak taraflardan biri tarafindan daha erken bir tarihde iptal edilmedigi surece, 3 yil gecerlidir.

2. Bu anlasma, her iki ulkenin anayasalarina uygun olarak, taraflarin resmi yazili onayi olmadikca degistirilemez.

3. Bu anlasmanin iptali icin 1 yil oncesinden yazili ihbarname gereklidir.

4. Bu anlasma, her iki ulkenin anayasalarina uygun olarak gerekli islemlerin tamamlandiginin diplomatik bildirilerle her iki tarafca teyid edilmesinin ardindan, 1 Ocak 2009 tarihinde yururluge girer. Bu anlasmanin hem Arapca hem de Ingilizce cevirileri (...) tarihinde imzalandi ve her ikisi de yasal olarak esittir.

Irak Hukumeti Temsilcisi Amerikan Hukumeti Temsilcisi