Nihayet ABD ile Irak arasinda guvenlik antlasmasinda uzlasmaya varildi. Irak parlamentosunda henuz onaylanmayan bu antlasmanin ne oldugu hakkinda bilgi vermek istiyorum.

Oncelikle masada iki antlasmanin oldugunu soylemek gerek. Ilki “askeri guclerin statusunu', askeri operasyonlarin nasil yapilacagini belirleyen SOFA ve digeri de Stratejik Antlasma Cercevesi diye cevirebilecegim, iki bagimsiz ulkenin birbirleriyle yapmis olduklari sosyal, politik ve ekonomik iliskileri iceren SFA.

SOFA'nin Irak'daki suresi Ocak 2009 da basliyor ve Aralik 2011'e kadar devam ediyor. Bu antlasmaya gore, Amerika 2009 yilinin ortasinda 18 eyaletdeki guvenligi Irak guclerine birakacak. SOFA'nin ilk taslaginda cekilme icin takvim verilmesine ragmen cekilme kosullara bagliydi ama Irak merkezi hukumetinin israriyla cekilme ’kosullara bakilmadan' gerceklestirilecek. Bu konuda Bush hukumetinin basindan beri bir takvime dahi karsi oldugunu dusunursek Amerika'nin antlasmanin saglanmasi icin oldukca odun verdigini goruyoruz. Yine SOFA'da Amerikan askerlerinin ve sivil personelinin gorev basinda olmadiklari zaman isleyecekleri suclarda Irak mahkemelerine yargilama yetkisi veriyor (ama Amerikan makamlarinca goz altinda tutulabilecekler) ki Amerika'da herkes buna karsi cikiyor. Diger elestirilen konu ise SOFA'da bazi askeri operasyonlarda bile Amerikan askerlerinin Irak hukumetinden izin almak zorunda birakilmasi. Bu iki konuda cok sert elestiriler getiriliyor Bush hukumetine. Kimileri SOFA'nin kongre tarafindan onaylanmasi gerektigini soylerken Bush hukumeti buna gerek olmadigini soyluyor.

SFA ile ise SOFA'da ele alinmayan konulari daha genis bir sekilde acikliyor. Irak'a iceriden ve disaridan gelebilecek saldirilar, tehlikeler de iste bu SFA'nin ele aldigi konular. Yine bilindigi kadariyla bu iki antlasmada ne kalici askeri ustlerin kurulmasini ongoruyor ne de kurulursa eger ne kadar askerin geride birakilacagini. Ama antlasmadaki bir cumle bunun yolunu acabilecek nitelikte o da “Irak hukumeti Irak guvenlik guclerini desteklemek ve egitimi gibi amaclar icin bazi ozel guclerin kalmasini Amerikan hukumetinden isteyebilir.“ Irak'in kendi hava sahasini koruyacak gucu olmadigina gore bana gore ABD bu gorevi ustlenebilir eger Irak hukumeti isterse. Iste Irak'da bazi kisiler buna karsi ve bu cumlenin Amerikanin uzun vadeli kalmasina neden olacagini soyluyorlar. Bu cumlenin hala goremedigimiz antlasmanin son versiyonunda da yer aldigini biliyoruz.

Benim su ana kadar en ilgimi ceken nokta, Maliki hukumetinin ve okudugum diger kaynaklarin cekilmenin ’kosulsuz ve sabit bir tarihde' gerceklestirilecegi olmasina ragmen, general Mullen'in hala ’cekilmenin bir cok faktore bagli olacagini' soylemesi. Yani gorunen o ki iki tarafin antlasmadan anladigi farkli farkli. Bu asamada benim en cok merak ettigim hangi guclerin cekilmesinden bahsediyor antlasma. Yani ingilizce olarak ortaya koyarsam antlasmanin cekilmesinin bahsettigi gucler hangisi ’combat troops' mu “all troops' mu? Ikisi arasindaki fark cok buyuk. Eger antlasma ’all troops' diyor ise, ABD'nin tamamen Irak'dan cekilecegini soyluyor demektir. Yok eger ’combat troops' diyor ise geride en az 60-80 bin askerin kalacagi anlamina geliyor. O yuzden de antlasmanin aciga cikmayan metni cok onemli.

Obama acikca fikir belirtmese de, onun tarafindan gelen aciklama uzlasilan antlasmaya olumlu yaklastigi ve son metni bekledikleri yonunde. Bana gore bu, Obama'nin secimde soz verdigi gibi 16 ay icinde cekilme yerine bu yeni takvime uyacagi anlamina geliyor.

Antlasmanin guney Kurdleri icin en onemli yani hic kuskusuz ABD askerinin Irak'da kalma suresi icinde Kerkuk ve diger ihtilafli bolgeler sorununun halledilmesi. Eger ABD gercekten sadece 3 yil kalacaksa Irak'da Kerkuk sorununun ertelenmesi soz konusu dahi olamaz.

Hanife