Hocam,
Jeopolitik analizini ekonomik ilişkilerin seyrine daha geniş yer vererek yapsaydın son dönemlerin en akılcı değerlendirmelerinden biri ortaya çıkacaktı. Yine de değerlendirmelerin son derece öngörülü.
Yazını okurken ihrac edilen emtianın ithal edilen petrolle aynı güzergahı izlediğini düşündüm. Petrol ve emtia güzergah ortaklığından daha önemli bir birlikteliğe sahiptirler. Petrol, üretimin zorunlu kıldığı enerji olarak maliyet faktörünü etkilemesine ilaveten emtianın taşınmasında da önemli bir yere sahiptir. Bu içiçeliğin dışında ters yönlü de olsa yaklaşık aynı güzergahı izlemeleri ikisinin birlikte ele alınmalarını zorunlu kılıyor.
Petrol ihracı ekonominin giderlerini oluştururken emtia ihracının girdileri oluşturması birlikte ele alınmalarını gerektiren bir diğer etmen. Üretim kar amaçlı olduğuna göre asal olan girdilerdir. Bu yanıyla da emtia ihracı ve enerji üretimi ve ithali ayrılmazlık arzediyorlar.
Son yaşanan kriz ABD'nin kısmen de batının emtia ihracını gerçekleştireceği güzergahlara ihata konulmasıyla ilgili. Petrol ihracı belli merkezlerden limanlara ulaşıncaya kadar boru hattı bağlamında genellikle korunması garanti altına alınmış ve savunulması kolay bir taşıma hattı izlerken malların nakli daha farklı güzergahları ve araçları zorunlu kılıyor. Diğer yandan malların taşınması birden çok ülkeye ve metropole son derece dağılarak birbirinden ayrılan güzergahlar aracılığıya sağlanıyor. Engellenmesi halinde ekonomilerin girdileri etkileniyor ve cari açık büyüyor. Klasik deyimle petro-doların geri dönüşümü aksıyor. Petro-doların mal ve hizmet olarak geri dönmeyişine ilaveten emtia ihracının düşmesi sonucu azalan girdiler ve bir de petro-doların borç olarak geri dönmesinin getirdiği faiz yükü maliyete olumsuz etkide bulunmasını dışında iflaslara ve şirketlerin birden çok milletin sermayesiyle işletildiği günümüzde global dalgalanmalara neden oluyor.
Petrol teminini incelerken vardığın sonuçlar emtia ihracı esas alınarak düşünüldüğünde biraz karmaşıklaşıyor ama varılacak sonuç üç aşağı beş yukarı aynı. Petrole dayalı jeopolitik analizi emtia ihracı açısından irdelediğimde daha farklı bir sonuca ulaşmış değilim. Kurgun son derece doğru, özel olarak Ortadoğu ve Kürdistan'la ilgili belirlemelerin olaylara dünya vatandaşı gözüyle bakıp çevremizde olan bitenleri Kürdistan'a getiri ve götürüleriyle değerlendirmekten aciz miyoplara tam bir ev ödevi gibi.
Eline sağlık.
Selam ve saygılar.
Satılan emtianın izlediği güzergah