yer antalya
tarih 2006
mekan antalya dislarina dogru seralarin bahcelerin bulundugu bolge
bir suru kurdun, seralarda once isci sonradan bizzat seracilik yaparak
yogun bicimde yasadigi bolge.
ben bir kurd arkadasi ziyaretteyim.
aksam yemegini tek katli uzunca bir binanin onunde yiyoruz.
yemekten sonra bu binanin saginda ve solundaki bolumlerinde gecici olarak
yasamkata olan iki ayri bolgeden kurd ailelerde cay icmeye geliyor.
aileler hakkinda arkadasim beni onceden bilgilendiriyor.
bir aile diyarbekir in bir kazasindan.
dort cocuklu ve hepsi kiz cocugu.
anne ev kadini, baba seralarda cicek yetistirip bunlari ihrac ediyor.
bu ise basit bir tarim iscisi olarak baslamis, simdi kendi serasi var.
kizlarin okul yasi dolmamis biri disinda ucu okuyor.
baba kizlarini okutmaya kararli biri.
yagmur camur demeden kizlarini taka arabasi ile okula goturup getiren,
okul ihtiyaclarini, giysilerini sagliklarini cok iyi izleyen cocuklarina
ozeni konusmalarindan da belli biri ve DTP (HADEP) uyesi.
kurd millyetcilginin temel konularini cok yakindan bilen dolayisiyla bu konuda konusulani anlayan, kavramlari yerli yerinde biri. ilk okul meezunu ama kavrayisi
yuksek. evin hanimi da pek konusmayan biri.
oteki aile beytusebabdan gelme. yanlis hatirlamiyorsam 5 cocuklu bir aaile.
biri erkek (ilk okul caginda) digerleri kiz cocuklari. kizlarin hepsi okul caginda en buyukleri yetiskin (17-19 yaslari). adam iki evli, kadinlardan ilki sismanca ve hasta. ikincisi de bakimsiz zayif oda hasta. disleri seksenlik bir insaninki kadar kotu. bu ailenin kadinlari tek kelime turkce bilmiyor. evin erkegi koyunden dun kopmus gibi. isini gorecek kadar turkce biliyor. namaz kilan biri. insatlarda, tarlalarda bulabildigi islerde calisyor ve para biriktirip beytullsebab a donme niyeti cok net. Bu aile ile birinci aile pek iyi gecinemiyorlaar (benim ziyaret ettigim dostum-kendisi de van li bir kurddur-hanimi ile birlikte bu iki ailenin tam ortasindaki evi yazin bulastigi bir is icin atelye olarak kullaniyor. hem kendisinin hem haniminin asil meslegi ogretmenlik. her ikisi de ust duzeyde aydinlanmis kurddur. surekli okurlar ve iki cocuklari da biri lise oteki gayet iyi bir universite de okumakta.
benim arkadaslarimdan duydugum kadariyla, eften puften mevzulardan dolayi bu iki aile pek iyi gecinemiyor.
beytusebapli ailenin hanimlari saglik problemleri gece inlemelerin duyulacagi duzeyde olmasina karsilik, erkek hanimlari doktora goturmuyor. bizimkilerin mudahalesi ile goturecegini soyluyor ama surekli atlatmakta. buyuk hanimin sikayetleri ciddi.kucugunun bile asiri yuksek tansiyonu (bunu benim dostum yaninda bulundurdugu tansiyon aleti ile bir kac defaa olctugu icin biliyor).
dilsri de surekli agriyor. yakinlarda saglik ocagi var ve doktora da yesil mi sari mi bir kart ile bedeva gitmeleri mumkun. ancak erkek karilarinin saga sola cikmasina karsi. cocuklarin durumu da berbat. okula gonderilmiyorlar. neden oyle turkce okumak filan degil-dupeduz tutuculuk. ancak cocuklar seralarda yaz sicaginda calismaya gitmek zorunda. cocuklar arada sirada rahat ettikleri degisik bulduklari icin benim arkadasin atelyesine geliyorlar. surekli anne ve babalarindan sikayetciler. erkek cocuga azami bir ilgi var. kiyafetleri yerinde, simarik. kizlar sefil vaziyette. yetiskin iki kzida kurd olmaktan dolayi berbat bir kizginlik var-kurdlukleriden tiksinir vaziyetteler ve bunu kendi ifadeleri ile defalarca soyluyorlaar. turklere ozendiklerini de gizlemiyorlar.
diyarbekir li aile de ise durum tersi, kizlar gayet iyi giysiler icinde bakimlilar.
benim gozlemimin yogunlastigi anlar orda bulundugum zamanlarda aksam cay ictigimiz zamanlar. fazla didaktik olmamaya ozen gostererek kurd siyasi mevzularini ucundan ucundan aciyorum. tek ilgilenen sahis diyarbekirli ailenin erkegi. beytusebaapli verdigi tepkiler ile neyin ne oldugundan olan bitenden hic haberdar gorunmuyor. diyarbekirli kadin suskun. beytusebapli kadinlardan genc olani kurmaci konusyor vve surekli her konuda konusma hevesi var. benim cat pat anladigim kadariyle ve dostumun tercumeleriyle onu izliyorum. cogunlukla fakirlikten yakiniyor-devlet yeterince bakmiyor filan turu yakinmalar.
bir yerde ben lafi abdullah ocalan a getiriyorum. inanilmaz bir katilim var. kadinlar ahhh vahh cekiyorlar. beytulsebapli her iki kadinda kesintisiz 10 dakika apo icin tulbentlerini islatiyorlar. apo uzerine konusma hevesi cok bariz, beytusebapli adam da konusyor. diyarbekirli sesiz kadin da konusuyor. apo bu hc bir yanlari ile benzemeyen -birbirilerine husmetli iki ailenin ortak zirve konusu.kadinlarin apo ya yaklasimi aciima ile karisik bir saygi. seyit ve seyhlere gosterilene benzzer bir ilgi var. bir suru ipe sapa gelmez menkibe anlatiyorlar apo hakkinda. kadinlar ve beytusebapli erkek yatmak icin cekildiklerinde ben apoyu elestiren bir iki lakirdi ediyorum diyarbekirli DEP uyesi adama. gayet olgun bicimde islerin benim bildigim gibi olmadigi-turunde bir laf ediyor. garip bir sekilde ne aydinlanmis kurd apo uzerine en az konusan kisi oluyor. apo lafi acilinca tum kadinlarin ve o ana kadar sesi solugu pek cikmayan beytusebapli rencberin dilini cozen sey ortada.
diyarbekirli erkek haris
bu insanlar icin
kurd ulusu
kurd olmanin turk olmaktan farki
din ile etnisite
hak hukuk kavramlari
bir suru seyin pek onemi yok
veya bunlar arasindaki farklar ile ilgilenmiyorlar bile.
hayatlarinda bu mevzularin yeri yok.
oysa apo onlar icin pop starlarin kendilerine tutkun kisiler uzerine etkilerine benzer bir etki yaratmis.
bu nasil olustu orasi ayri bir konu ama
bir seyhe kabile buyugune bir artise duyulan ilgi ve baglilik benzeri bir sey.
bu kadinlarin apo ile ilgili gosterilere katildigini ogreniyorum.
ustelik br iki kez degil.
doktora disari cikmamasi icin gitmeyen kadinlar apo icin gosteriye gitmis.
davet kurd ulusunun su yada bu hakki icin olsa
yerleriden bile oynamayacakali asikar.
kuzeyde bu basit microskopik gozlemi makro duzeyde de gormek mumkun.
bugun ismail besikci badana yapmak icin bir eve giren siradan kurd iscilerinin
yere serilen azadiye welat gazetlerini, uzerinde sehitlerin resmi var diye dikkatlice toplayip kenara koyduklarini aktariyor. bunun milli bir uyanisin resmi olarak gostermis. bana bir dinden cikip otekine giris gibi geliyor.
elbette bu giris cikis esansinda bu insanlari toplumsal surec icinde
informal egitimle dinden cikip milletcilige girmeleri saglanabilrdi. bu ancak bu is icin gayet uygun ortama uygun soylem sokabilen bir orgutce becerilirdi-bence becerilememis. ismail besikci bile bunu milyetcilige dogru bir giris saniyor.
bu degisimin dinamikligin bir gelisme bir firsat oldugu kesin ancak bu nehri uygun bir mecraya skacak bir seyler olabilseydi.
kutsaligin -hak hukuk kavraminin onune gectigi-akil yurutmelerle
dunyanin en CIKARA dayali kurumlasmasi ULUS nasil olusur?
uzerine dusunmeye deger!
bu tablo elbette sokaklara apo icin dokulur.
hak hukuk icin henuz ayni oranda dokulmez.
bunu bilelim de ona gore adim atalim.
hanife mevzuyu acti ben de not dustum.
hurmetler
HeK
bir ornek, iki aile