ORSAM: Jale Hanım sözümüze Irak'ta bir kadın siyasetçi olmaktan başlayalım. Özellikle 2003'ten bu yana çok sancılı bir siyasal yaşantısı var Irak'ın. İşgalden bu yana yeni bir devlet otoritesi işgal edildi. Eski kurumların önemli bir kısmı ortadan kalktı. Yeni kurumlar yerlerine konulmaya çalışılıyor. Bu süreç içinde Irak farklı seçimler ve referandumlar yaşadı. Şu anda çok önemli bir seçim arifesinde. Öncelikle siz Irak siyasetinde bu süreç içinde kadınların siyasal alandaki rollerini ve etkinliklerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Jale NEFTÇİ: Öncelikle hoşgeldiniz. Kadınların tabii Saddam rejimi döneminden sonra rolü çok azaldı, çok zayıf bir rolü var. Her zaman kadın göz ardı edildi. Biliyorsunuz Irak'ta başta gelen siyasi sorumlular, liderler birçoğu İslami partilere bağlı oldukları için kadını maalesef hep göz ardı etmiştir. Ama biz Türkmen kadınları, görgülü bilgili kadınlar olarak her zaman farklı olduk. Ben özel olarak çocukluktan beri siyasete hep hevesim vardı. Üniversitede Bağdat Üniversitesi Siyasal Bilgiler okudum. O zamandan hatta ortaokul zamanlarından beri siyasetle uğraşıyorum. 2004'te vilayet meclisi üyeliğini kazandım. 2005'te yine bir seçim oldu. 2. devrede yine üyeliği kazandım. Yani 2004'ten şimdiye kadar vilayet meclisinde Irak Türkmen Cephesi (ITC) temsilcisi olarak çalışıyorum. Tabii vilayet meclisinde komisyonlar var. Yasa komisyonu, ziraat komisyonu, koordinatör komisyonunda bir de kadın ve insan hakları komisyonunda görev alıyorum. Bu komisyonlarda çalışarak çok farklı bilgiler kazanmış oldum. Şimdi de Irak parlamentosuna ITC'den aday gösterildim. Ancak genel olarak bakıldığında kadının Irak'taki siyasi durumunun şimdilik çok zayıf olduğunu söylemek mümkündür. Peki bir siyasetçi olarak Kerkük'teki genel durumu nasıl görüyorsunuz? Yani Kerkük Irak'ın en kritik bölgelerinden bir tanesi. Ve eğer adil bir seçim yapılmazsa seçimden sonra en büyük sorunun yaşanacağı illerin başında geliyor. Siz Kerkük'te adil, şeffaf bir seçim yapılıp bunun sonucunda istikrarın sağlanabileceğine inanıyor musunuz? Kesinlikle inanmıyoruz. Çünkü 2005 yılındaki seçimlerde çok büyük ihlaller oldu. Biz Türkmenler ve Kerkük'te de Araplar, Yüksek Seçim Komiserliği'ne şikayette bulunduk. Maalesef hiçbir cevap gelmedi, o ihlaller devam etti. Bunun sonucunu görüyorsunuz Kerkük'te. Bir demografik değişim gerçekleşti ve sanki onlara meşruiyet verilmiş gibi oldu. Şimdi de aynı insanlar sorumlu Kerkük'te. Aynı Kürt partilerinin sorumluları görevlerini yürütüyor. Tabi bunlardan biz çok endişeliyiz. Aynı ihlaller olacak diye korkuyoruz. Ama bazı kurallar çıkarıldı yüksek seçim komiserliğinden. Bir de seçim yasası 2005'ten farklı. Bölge bölge olduğu için seçim merkezleri biraz farklı olacak. Amerikan güçleri, Birleşmiş Milletler'in çalıştığı insanlar burada bizimle görüştüler ve söz verdiler. Seçim merkezlerini kontrol edecekler. Tahminim 2005'ten biraz farklı olacak ama ihlaller mutlaka yine yaşanacak. Irak çapında büyük ihlaller olacak bu seçimde. Tabi bunun etkisi bize de Kerkük'e de uzanacak. Peki, Kerkük'te seçimden sonra yeni bir güç ve milletvekillerinin sayılarına göre bir temsil oluşacak. Kerkük'te hala vilayet meclisi seçimi yapılabilmiş durumda değil. Irak'ın her vilayetinde yapılmış olmasına rağmen. Bu durum vilayet meclislerine nasıl yansıyacak? Sizce vilayet meclisi seçimleri ne zaman yapılabilir? Parlamento seçimleri olmadan Kerkük vilayet meclisi seçimleri olamaz. Bu sürede bir yıl içinde parlamento seçimi olduktan sonra bir komisyon kurulacak. Kerkük'ün yasası için. Kerkük için özel bir yasa çıkacak. İl vilayet seçimi için. Aynı zamanda Kerkük'e ait olan seçmen kütüklerinin hepsi gözden geçirilecek. Eğer bu seçmen kütüklerinde % 5 ihlal varsa parlamento seçimi Kerkük için yeniden yapılacak. Dolayısıyla siz de Kerkük'te yeni bir seçim daha bekliyor musunuz? Mutlaka olması gerekir. Çünkü ihlaller çok fazladır. Yani yarıdan fazla ihlal var kütüklerde. Yasada % 5 varsa yeniden seçim olacak diyor ama bundan çok daha fazlasının olduğunu biz biliyoruz. Onun için yeniden bir seçim olacak. Seçim olduktan sonra yasa çıkacak. Yasa çıktıktan sonra o zaman Kerkük vilayetinde bir seçim olur. O zaman Kerkük'teki seçim aslında bir yıllığına yapılmış bir seçim olacak. Bir yıl sonra yeniden bir milletvekili seçimi sadece Kerkük için veyahut % 5'lik demografik değişimin yaşandığı diğer bölgelerde yeniden bir seçim olabilir. Peki genel anlamda baktığınız zaman siz Kerkük'ün en önemli sorunları olarak neleri görüyorsunuz şu anda. Bence Kerkük'te her şeyi etkileyen en önemli sorun ortak bir yönetimin olmaması. Biliyorsunuz Kerkük'ün kimliği aslında Türkmen'dir. Bu demografik değişiklik olduğu için şimdi nüfusun ağırlığını Kürtler oluşturuyor. Kürtler olduğu için bir de Saddam rejimi döneminden sonra Amerikan güçleri Kerkük'e indiği zaman peşmerge ile beraber dairelere hep KDP ve KYP'lileri yerleştirdiler. Bunun için şimdi tüm dairelerin başkanları Kürt partilerin mensubudur. Maalesef ortak bir yönetim yok. Araplar ve Türkmenlere hiçbir görev verilmedi. Sonradan sadece Araplara Vali Yardımcılığı görevi verildi. Ama Türkmenlere şimdiye kadar bir şey verilmedi. Ortak yönetim olmadığı için Kerkük'te biz Türkmenler olarak büyük sorunlar yaşıyoruz. Aynı zamanda büyük bir yolsuzluk oldu Kerkük'te. Bütün dairelerde. Çünkü Kürt müdürlerin karşısında diğer milletlerden bir rakip olmayınca kendi çıkarlarına işler gerçekleştirdiler. Ve her yerde çok büyük yolsuzluklar oldu. Bu da büyük bir sorundur. Üçüncü sorun hepsinden de önemli olan emniyet güçleridir. Tüm emniyet güçleri KDP ve KYP'nin elinde. Merkezi hükümete bağlı olmadıkları gibi Kürt partilere bağlı olduklarını gösteriyorlar. Kerkük çok büyük bir tehlikeye gidiyor. Onlar bu tarz ihlaller yaptıkları zaman kimse onlardan bir hesap soramıyor. Peki siz milletvekili seçilirseniz öncelikleriniz neler olacak, planlarınız projeleriniz nelerle ilgili? Biliyorsunuz Kerkük üzerine çok büyük siyasi oyunlar var. Aynı zamanda Irak'ın siyaseti ve toprak bütünlüğü Kerkük'ün durumuna bağlıdır. Biz her şeyden önce Irak parlamentosunda Türkmen grubu, kitlesi olarak el birliği ile çalışalım istiyoruz. Irak'ın toprak bütünlüğünü ve milletin bütünlüğünü sağlamayı amaçlıyoruz. En önemlisi budur. İkinci olarak Kerkük'ün hiçbir bölgeye bağlanmamasını istiyoruz. Nasıl ki Bağdat başkenttir ve hiçbir bölgeye bağlanmıyor, Kerkük de aynen onun gibi kalsın. İçinde ortak bir yönetim olsun. Biz bunun için çalışacağız. Aynı zamanda Kerkük'te büyük bir sorun daha var. Özellikle Türkmen milletinin sorunu. O da mülkiyet sorunu. Saddam rejimi zamanında Türkmenlerin tüm toprakları, evrakları istimlâk alındı. Bununla ilgili yasalar çıktı ama maalesef şimdiye kadar hiçbir yasa uygulanmadı. Bu yasaların uygulanmasını tüm Türkmen milleti bekliyor. Bu konu üzerine de çalışmalarımız olacak. Aynı zamanda belediye hizmetleri konusunda da Kerkük çok ihmal edilmiş çok geri kalmış durumdadır. İmar bakımından bu böyle, ciddi bir elektrik sıkıntısı yaşanıyor. Esasen Kerkük'ün elektrikle ilgili hiçbir sorunu yok. Ama maalesef bizim elektriğimiz Bağdat'a ve Irak'ın kuzeyine veriliyor. Bunların hepsi milletin sıkıntısıdır. Kısmet olursa parlamentoya gittiğimiz zaman bunları çözmek için uğraşacağız. Sizin eklemek istediğiniz başka bir nokta var mı acaba? Ben milletimize, yurt içinde veya dışında, eğer Türkmen milletinin bu sıkıntılarını gidermek istiyorlarsa, bu sorunlara son vermek istiyorlarsa bir de çocuklarının gelecekleri için hepsinin sandık başına gitmeleri gerekir. Oy vermeleri gerekir. Çünkü parlamentoda ne kadar fazla olursak Türkmen milletinin hakkını savunma şansımız o kadar fazla olacaktır. İsteklerimizi daha fazla sonuçlandıracağız. Bunun için herkese sesleniyorum. Hiç geri kalmadan herkes sandık başına gitsin. Çünkü bu yalnızca Türkmenler için değil Kerkük'ün geleceği, Kerkük'ün istikbali için. Kerkük'ün başka bir bölgeye bağlanmaması için. Bizi kabul ettiğiniz ve sorularımızı yanıtladığınız için teşekkür ederiz. Ben teşekkür ederim.