بازبدە بۆ ناوەڕۆکی سەرەکی
Submitted by Aso Zagrosi on 6 February 2023
Nestorîus

 

Aso Zagrosi

Barsauma’nın Narsai/Narsee’yi  Nisêbîn de kalması için ikna etmesinden sonra dünyaca ünlü  Dibistana Nisêbîn’nin  temeli atıldı ve faaliyette geçti.  Barsauma  Nisêbîn Piskoposu ve Sasani imparatorluğunda  sahip olduğu maddi ve manevi imkanlarını seferber ederek okulu inşa ediyor yada satın alıyor ve başına rektör olarak Narsai/Narsee’yi getiriyor. Dibistana Nisêbîn’nin   ilk  eğitim programı ve yönetmenliği Barsauma tarafından kaleme alınıyor. Nisêbînçok stratejik bir noktada, yani iki imparatorluğun sınırında bulunan bir şehirdi. Her taraftan öğrenciler Nisêbîne akın ediyordu.. Bazı kaynaklara göre 800 kapasiteli bir okuldu.  Monofizitler, Riha’dan Diofizit  akademisyen ve öğrencileri kovmalarına rağmen  Nestorius’un etkisini kıramıyorlar. Bundan dolayı  Riha Piskoposunun talebi üzerine  Bizans İmparatoru Zenos 489 yılında  “Pers Okulu” diye adlandırılan okulu kapatıyor ve yıkıyor. Bazı kaynaklar  okul yerine bir kilisenin inşa edildiğini söylüyorlar. Bundan dolayı Edessa karardı, Nisibis aydınlandı” deniliyor. Böylelikle  Nestorius’un ismini alan inancın kalbi ve stratejik beyni olan Dibistana Nisêbîn faaliyete başlıyor. O dönem  faaliyetleri ünlü bir öğrenim merkezi haline gelecek olan Dibistana Nisêbîn kuruluşunda çok önemli başarılara yol açtı. Barsauma, Narsai  ile yaptığı işbirliği, vizyonu ve projeyi gerçeğe dönüştürmede hayati olarak görülmelidir. Kilise kaynaklarından aldığı maddi desteği, siyasal etkisini kullanarak  yasalaşması ve idaresindeki güçlü eli sayesinde bu entelektüel merkez kuruldu ve nesiller boyu sürdü.  Barṣauma bu merkezde, Antakya geleneklerinin ve Nestori teolojisinin geliştirildiği bir manevi kültür ocağı ve Nestoriliği yaymak için bir araç gördü. Barsauma’nın  Sasani Şahı Piroz ile çok yakın ve doğrudan bir ilişkisi vardı.

O süreci inceleyen hemen hemen tüm kaynaklar bu iki şahsiyeti  Dibistana Nisêbîn’in yeniden kuruluşunun yöneticileri olduğunu kabul eder. TARİHİ NUSAYBİN TEOLOJİ AKADEMİSİNİ kuran ve yöneten  bu iki tarihi şahsiyetin Kürdlerle olan ilişkilerini bir bakmak gerekiyor.

 

BARSAUMA NİSÊBÎNΠ OLARAK BİLİNEN BARSAUMA KURDÎYANÎ/KURDISTANΠ

 

NUSAYBİN TEOLOJİ AKADEMİSİNİ  kuran Barsauma Nisêbîn’in Piskoposu olduğundan dolayı tarihe  BARSAUMA NİSÊBÎNΠ olarak geçmiş.

Hemen hemen tüm kaynaklar  Barsauma’nın  RİHA(EDESSA) TEOLOJİ AKADEMESİNDE  okuyup mezun olduğu konusunda  hemfikirler. Hibas’ın ölümünden sonra 457 yılında  Nestorius taraftarı olan akademisyenler ve öğrenciler Riha Okulun’dan kovulduklarını yukarıda ifade etmiştim. Bazı kaynaklar  Barsauma’yı da 457 yılında kovulanlar arasında  sayıyorlar.(15) Bu iddianın doğru olması çok zor.  Nedenine gelince  Narsai 457 yılında Rihadan kaçıp NİSÊBÎNe geçtiği zaman Barsauma NİSÊBÎN Piskoposuydu.  Böyle bir göreve gelebilmek için uzun bir sürece ve ilişkilere sahip olmak gerekiyordu. Çünkü o dönem NİSÊBÎN  Sasani devleti denetimi altında olan bir şehirdi. Bazı kaynaklar, Barsauma’nın 435 yılında NİSÊBÎN Piskoposu olduğunu söylüyor.(16) Barsauma  Edessa Akademesinde mezun olduktan sonra  aynı okulda öğretim görevlisi olarak çalışmıştır. (17)

Nestorî

 

Barsauma’nın yaşamının ilk dönemlerine dair elimizde  belgeler yok. En azından doğum tarihine ilişkin veriler daha çok tahminlere dayanıyor.  495 yılında vefat ettiğini biliyoruz.(18) Nestori kaynakları Barsauma’nın  435 yılında Nisêbîn Piskoposu olduğunu söylüyor. Eğer Barsauma sözü edilen tarihte Piskopos olmuş ise  en azından 400 yılının civarında dünyaya gelmesi gerekir. Çünkü, Piskopos olmak için belli bir yaşa varmak gerekiyor. Kaynaklara baktığım zaman 435 yılı pek mantığa sığmıyor.  Nestorius taraftarları ve  karşıtları Barsauma ile Narsai’nın  Edessa Okulunda arkadaş olduklarını söylüyorlar.  En eski kaynaklar Narsai’nin 20 yıl boyunca Doktor yada  okulun rektörü olarak görev yaptığını söylüyorlar.(19) Narsai, 457 yılında  Nisêbîne kaçtığını biliyoruz.(20) Bu veriden hareket ile Narsai, en azından 437 yılında Edessa Okulunda mezun olduğunu görüyoruz. Barsauma’nın da  o dönem okulu bitirmesi gerekiyor. Ayrıca Barsauma’nın  Edessa Okulunda öğretim görevlisi olarak çalıştığını bazı kaynaklara dayanarak yukarıda belirtmiştim.  Barsauma’yı “DOĞU GÜNEŞİ”olarak  adlandıran Nestori kaynakları  onun Nestorius’un en fazla aktif taraftarı olduğu konusunda bileşiyorlar.(21) Monofizitlerde  daha ileri  giderek  Nestorius’un ve Diofizitlerin  Doğu Kilisesinde hakim kılınmasının sorumluluğunu  Barsauma’ya yüklüyorlar. Hatta Barsauma’nın  7800 din adamını öldürttüğünü  dahi ileri sürüyorlar.(22)

 

Devam edecek

Aso Zagrosi

Şîroveyeke nû binivisêne

Plain text

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.