Ana içeriğe atla
Submitted by Anonymous (doğrulanmadı) on 15 February 2010

[url=http://www.newroz.com/modules.php?name=News&file=article&sid=6339]Birin… Bölüm: Genel Siyasi Amaçlar

1) Irak hakları arasında gerçek ortaklık temelinden demokratik federal sisteminin prensiplerini federal devletin kurumlarının idaresi alanında, stratejik kararların alınmasında ve var olan zenginliklerin adil paylaşmasına işlerlik kazandırılmasına,

2) Federal iktidar ile bölge hükümetleri arasındaki yetkilerin paylaştırılması ve bölgelerin haklarının bir çeşit korunması için Federal Senato'nun oluşturulması,

3) Irak Anayasa'sına göre federal kurumların formüle edilmesi, yeni ölçütlerin getirilmesi, ayrım yapılmaksızın Irak halkının adil bir şekilde kurumlarda yer alması, dar partizanlıktan, parti kuyrukcukçuluğu ve parçalıyıcı özelliklerden uzak Encümen ve diğer üst kurumların oluşturulması,,

4) Hukuk devletinin yerleştirilmesi, yasama, yürütme ve yargı organlarının birbirinden ayrılmasının temel prensiplerinin yerleştirilmesi, siyasi müdahalelerden ve partizancılıktan uzak federal mahkemenin işlerine ve yargının bağımsızlığına saygı gösterilmesi,

5)Partilerin siyasi örgüt olarak milis güçlerine, gizli örgütlere sahip olmamaları ve çıkar monopolları kurmamaları için Siyasi Partilerin yetkileri tanımlanmalı, faaliyetlerine sınır konmalıdır.

6)Sivil toplum örgütlerinin desteklenmesi, sendika, dernek ve kurumların bağımsızlığı için çalışılmalı, faaliyetleri bağımsız üst kurumlar tarafından düzenlenmeli ki, sivil çıkarlar ve toplumun farkı katmanlarının mesleki çıkarlarına hizmet edebilsinler.

7)Emniyet kurumlarının parti ve dar çıkarlardan uzak tutulması için, vatan için emniyet sistemi profesyonel bir bazda yenileştirip geliştirilmesi, hukuk devletinin temel kurumlarının yerleştirilmesi ve insan haklarının çiğnenmesinin önü kesilmesi,

8)Toleransızlığa, teröre, ırkçılığa karşı mücadele edilmesi vatandaşlar arasında ulusal, din, mezhep, inanç, gender, her hangi bir partiye bağlı olmak veya toplumun her hangi bir katmanına ait olma gibi durumlarda yapılan ayrımcılık yasaklanmalıdır.

İkinci Bölüm: Kürdistan Hükümet ile Federal Hükümet arasındaki ilişkiler

1) Taviz vermeksizin Kürdlerin anayasal hakları ve Kürdistan bölgesinin yetkilerinin Irak Anayasa'sı temelinde , gerçek siyasi ortaklık bazında Bağdat ile Kürdistan Bölgesi arasında askıya alınmış sorunların çözümü için barışçıl ve demokratik kanalların kullanılmasına,

2) Ayrım yapılmaksızın iş, yatırım, eğitim ve gezi amaçlı Kürdistan Bölgesi tüm Iraklılara açılması ve aynı şey Irak'ın diğer bölgeleri içinde geçerlidir.

3)Kürd, Arap, Türkmen, Asuri-Keldani, Ermeni ve Irak halkının diğer yapılanmaları arasında güven olayı oluşturulmalı ve özellikle Kürdistan Bölgesinde ve ihtilaflı olan bölgelerde diyalog ve birlikte yaşama ruhu derinleştirilmeli,

4)Kürdistan Bölgesinin çoğrafi sınırları tespit edilmeli, ihtilaflı bölgelerin sorunu Irak Anayasasının konuya ilişkin maddeleri temelinden çözüme kavuşturulmalı, bölgenin kadim halkı arasında ve özellikle Kerkük sorun ile alakası olanların arasında ortak diyalogun oluşturulması, hiç bir ayrım yapılmaksızın ve bölge halkının tüm haklarına kavuşması için Irak Anayasasının 140.maddesine göre Şengal, Zemmar, Telahfer,, Şexan, Mexmur, Xaniqin, Mendeli ve diğer koparılan bölgelerin sorunu çözülmeli,

5)Feyli ve Ezidi Kürdlere karşı yapılan ulusal ve dinsel zulmün ortadan kaldırılması için faaliyet göstermek, uğradıkları zarar ve ziyanların karşılğında tazminat ödenmesi ve onların asli ikamet alanlarının ekonomik, sosyal ve kültürel geliştirilmesi katkı sağlaması,

6) Üst kademelerde, bakanlık, federal hükümette, maliye ve petrol alanlarındaki görevlendirmelerde tüm birleşkenleriyle Kürdistan halkının hakları Garantie altına alınması,

7)Uluslararası örgütlerde, Birleşmiş Milletler Temsilciliğinde, Arap Ligasında ve İslam Konferansında yapılacak görevlendirmelerde tüm birleşkenleriyle Kürdistan halkının hakları Garantie altına alınması,

8) Irak'ın Büyükelçilik ve konsulosluklarında Kürdistan Bölgesinin temsilcilikleri açılmalı ve görevlendirmeler partiler arasındaki dar grup çıkarları temelinde değil, adil olmalı,

9)Kürd dili resmi bir dil olarak Irak genelinde federal kurumlarda ve Irak Anayasasının öngördüğü alanlarda tatbik edilmelidir,

10) Peşmerge Güçlerinin Bölge Savunma Güçleri ve Sınırları Savunma Güçleri çerçevesinde örgütlenmesi, modern bir temelde eğitilmesi ve silahlandırılması, Peşmergelerin donanım seviyesini federal devletin savunma sisteminin bir parçası olarak Irak düzenli ordusunun sahip olduğu seviyeye çıkarılması,

11)Kürdistan evlatlarının Irak ordusuna, Savunma Bakanlığına, Federal Emniyet Güçlerine, Genelkurmay heyetine, kara, hava ve deniz güçlerine yani tüm kurumlara katılmalarını güvence altına almak,

12)Kürdistan'ın kara, hava ve demir yolları ulaşımı, petrol, gaz, metal ve Kürdistan'ın alt yapı ekonomisini canlandırmak için su depolaması gibi federal stratejik projelerde payının Garanti altına alınması,

13) Federal gelirleri gözetleme kurumunun aktifleştirilmesi, Kürdistan'ın yapılan yardım, hibe ve federal gelirlerden gelen payını güvence altına alınması, Irak Daimi Anayasa'sında olduğu gibi açıklık ve adaleti garantilenmesi,

Üçüncü Bölüm: İdari Reform ve Ekonomi

1)Bütçenin detaylarına, kaynakların nasıl harcandığını, ekonomik sektörler ve bölgeler arasında dağılımı için genel bütçe ile ilgili açıklık prensibini tatbik etmek gerekir.

2) Ekonomik yapıyı, kamu malını ve genel hizmetleri geliştirmek ve bunları yolsuzluk ve

monopollerden kurtarmak gerekir..

Yatırım, tarım, sanayi, hayvancılık gibi sektörleri kalkındırmak amacıyla bilgi teknolojisi için çaba harcamak ve turizm sektörünü geliştirmek gerekir.

3)Sağlık, eğitim ve öğretim sektörlerinin yenilenmesi ve reforme edilmesi için stratejik planlar geliştirmek gerekir,

4) Demir ve kara yolların yapımı, konut, elektrik, petrol, gaz, su, kanalizasyon, köprü ve baraj gibi stratejik alanlarda projeler geliştirilmeli,

5)Çiftçiler için bir Yardım Sandığını oluşturmak gerekiyor. Aktif hale getirilen bu Yardım Sandığı aracılığı ile köylüler insana layik bir şekilde yerleşim alanlarına yerleştirilir, onlarında katılımı ile köy ekonomisi gelişir, erzak asayışi sağlanır ve tarım ivme kazanır.

Dörtüncü Bölüm: Sosyal Adalet ve insani resursların geliştirilmesi,

1) Federal bütçeden gerekli bir pay temin ederek vatandaşlara iş bulmak amacıyla büyük kalkınma projelerini geliştirerek yoksulluğu ve işsizlik krizini ortadan kaldırmak gerekir.

2) Çocuklar ve gençlere önem vermek ve onları fiziki ve yetenek bazında hazırlamak için yetenek ve spor sektörlerini geliştirmek, gençler için eşit iş koşulları oluşturmak için özel, genel ve karma sektörleri geliştirmek gerekiyor.

3) Özel ve kamu sektörlerinde çalışan vatandaşlar için, ayrıca savaş, siyaset, toplumsal, ekonomi ve sağlık mağdurlarına, adaletli sağlık sigortası, emeklilik sandığı ve sosyal güvence sistemini oluşturmak gerekir.

4) Jenosid suçuna hedef olan bölgeler de ekonomik kalkınmayı teşvik etmek ve bu bölgeleri çağdaş bir şekilde yeniden yapılamak geriyor,

5)Üniversitelerin, akademik kurumların ve araştırma merkezlerininin gelişmini teşvik etmeliyiz. Bu kurumların bilimsel seviyelerinin yükselmesi için çalışılmalı, siyasi partilerin onların içişlerine karışmaları yasaklanmalı ve bu kurumların bağımsız olabilmesi için tam bir bütçenin onlara ayrılması gerekir.

6) Adil bir ücret, emeklilik, işe alış ve imtiyaz sistemini oluşturmak gerekiriyor. Sorumlular için sayı olarak en çok koruma ve imtiyazları tespit etmek gerekir.

7) Kadınlara, çocuklara, engellilere, yaşlılara ve toplumun izole edilen kesimlerine karşı her türlü ayrımcılık, fiziki ve psikolojik şiddeti ortadan kaldırmak lazım,

8) Yurt dışında bulunan Irak diasporasına önem vermek geriyor. Onların gönülü bir şekilde geri dönmelerinin zemini hazırlamak lazım. Ülkedeki ekonomik, insani ve bilimsel yeniden yapılamaya katılmaları için özellikle bilim adamlarını, uzmanları ve akademisyenleri teşvik etmek lazım.

9) Özgürce kendi ifade etme olanağını temin etmek, kültürel, sanatsal ve özgür basın projeleri desteklemek ve bunların önündeki tüm engelleri ortadan kaldırmak, tarihi eserleri ve yıkılan eski tarihi yapıları koruma altına almak ve tamir etmek gerekiyor.

10) Çevreyi korumak lazımdır. Çevrenin ve tuzlu toprakların kirlenmesine ve çölleşmeye karşı topluma çevre sevgisini aşılamak amacıyla kültürel bir kampanya yürütmek gerekiyor. Ormanları ve doğal alanları korumak, yeşil alanları genişletmek ve ağaç kesimini yasaklamak lazım.

Not: Yolculuk esnasında yazıyı çevirdim ve ikinci defa kontrol etme imkanım olmadı.

Saygılarımla

Çev: Aso Zagrosi[/url]

HEWLÊR, 12/2 2010 — Lîsteya Hevpeymaniya Kurdistanî di programa xwe ya hilbijartinan de dibêje ew dê li gor prensîpên destûrî û qanûnî, hem ji bo parastina destkevtên Kurdistanê xebatê bike û hem jî dê lêbixebite ko destkevtên nû jî qezenc bike. *** Bernameya Lîsteya Hevpeymaniya Kurdistanî + Pirsên Çarenivîssaz -Lîsta Hevpeymaniya Kurdistanî dê xebatê ji bo evan armancan bike: Yekem: Daxwaza Xakê: Ev armanc ji bi cihanîna maddeya 140 pêkhatî ye û dê evan xalan misoger bike: 1- Nehiştina bi yekcariya paşmayên Erebkirinê, veguheztinê û derxistinê. 2- Vegerandina deverên Kurdistanî – bi bajêrê kerkûkê ve – ko dê bikevin nava herêma Kurdistanê de û dê ev prosesa han aştiyane bihê encamdan. Duyem: Daxwaza Mulkiyeta Samanan Ev jî ji bi cihanîna maddeyên 111-112-141 ên destûra Iraqê pêkhatî ye û dê evan xalan misoger bike: 1- Dê gelê Kurdistanê bi saman û dahatên suriştî – li gel petrolê – behremend bibe. 2- Dê jêrxaneya aboriya Kurdistanê û binemayên niha û ayindeyê (paşeroja) xweşguzeraniya hevwelatiyan bihê vejiyandin. Sêyem: Daxwaza hevpariya di biwarê desthilatdariyê de û rêxistina peywendiyên navbera herêma Kurdistanê û hukûmeta federal, ko ev jî ji berdewamkirina siyaseta rêkevtiniyê (tewafuqê) pêkhatî ye û dê evan xalan misoger bike: 1- Jiyana bi hev re ya hemû pêkhatên coraneyên (cor bi corên) Iraqê. 2- Serkevtina prosesa siyasî û damezrandina Iraqeka demokratîk, federal û plural. 3- Dê hemû pêkhat bigihêjin mafên xwe. +Asayiş -Dê Hevpeymaniya Kurdistanî di biyavê asayişê de xebatê ji bo evan armancan bike: 1- Berdestkirina asayişa hemû hevwelatiyan û paraztina wan ji hemû gef û xeteran, bê ko nasnameya wan a neteweyî, oldarî û tivêjeyî li ber çav bihê girtin. 2- Xurtkirina giyanê aştiya civakî û jiyana bi hev re, ya ko dê li ser binemayên rêzgirtina cudayiyan bihê damezrandin. 3- Paraztina serweriya Iraqê li ser binemayên rêzgirtina serweriya welatên cîran, aştiya cîhanî û nedestwerdana di nava kar û barên hev de. 4- Berdestkirina amîr û alavên nûjen û pêşkevtî ji hêzên polîsan û parêzkarên asayişa hevwelatiyan re, pêşkêşkirina alîkariyên pêdivê û rahînankirina karmendên evan hêzan. + Azadiyên Serekî -Ji bo pêkanîna azadiyên serekiyên hevwelatiyan, dê lîsta Hevpeymaniya Kurdistanî xebatê ji bo evan armancan bike: 1- Rêzgirtina hemû binemayên mafên mirov û hemû ewan azadiyên ko di nava belgenameyên navdewletî de hene, ko ji aliyê Neteweyên Yekbûyî ve hatine pesendkirin. 2- Hemû kesek, pêkhatek û grûpeka civakî di biwarê hizra xwe, pêşkêşkirina taybetmendiyên xwe yên neteweyî û oldarî de azad in û herweha, di biwarê encamdana azadiyan de li ser bingeha paraztin û nebinpêkirina azadî û taybetmendiyên kes, pêkhat û grûpên din jî azad in. 3- Destûra Iraqê azadiya rêxistinbûna di nava partiyekê yan rêxistineka civaka sivîl de, xwenîşandanê û mangirtinê, di çarçêweyê qanûnê de daye hemû kes û grûpekê û ji wan re misoger kiriye û divê hukûmet jî, bi rêya qanûnê evan maf û azadiyan biparêze û di rûyê her kar û kirdarekê de biraweste, dema ko ew kar û kirdar evan azadiyan sînordar bikin an binpê bikin. +Xizmetguzarî Yekem: Xizmetguzariyên Serekî 1- Ji mafê hemû hevwelatiyan e, ko sûdê ji xizmetguzariyên avê, kehrebayê, rêyan, piran, tendiristiyê û jîngeha paqij bibînin û erkê hukûmetê ye, ko evan xizmetguzariyan ji wan re berdest bike. 2- Berdewambûna prosesa avakirina gundan û divê giringî ji astê jiyanê, guzeranê û kar re hebe, da ko koça ber bi bajêran ve biraweste û koça ber bi gundan ve dest pê bibe. 3- Çareserkirina arêşeyên akincîbûnê, ko gerek di evî biwarî de yekeyên akincîbûnê û avayî bihên diristkirin, mortgaj (sulfeyên eqarî) yên demdirêj bihên dan û rê ji kerta taybetî re hebe, da ko di evî biyavî de kar bike. Duyem: Tendiristî (Saxlemî) 1- Pêşxistina kerta tendiristiyê, ko di evî biwarî de nexweşxaneyên bêtir û nûjen bihên avakirin, amîrên pêşkevtî bihên kirrîn, nûjdar (doktor) û karmendên evî biyavî bi awayekî zanistiyane bihên rahînankirin û ev nûjadar û karmendên han, li derveyî welat jî beşdariyê di xolên (korsên) zanistî de bikin. 2- Gerek xizmetguzariyên tendiristiyê bigihêjin hemû bajêr, dever û gundên Iraqê. 3- Gerek bazara dermanan û amîrên nûjdarî (tibbî) di biwarê kwalîte û dema berhemanîna xwe de bihê kontrolkirin. 4- Gerek rê li bazirganiya bi endamên laşên mirovan bihê girtin û ewên ko bi evî karî radibin jî bihên sizadan. 5- Derxistina qanûnekê ji bo rêxistina karên nexweşxaneyên ehlî û klînîkên nûjdarî (tibbî). Sêyem: Perwerde û Xwendin 1- Pêşxistina kerta perwerde û xwendinê, ko bi rêya demokratîzekirina sistema perwerdeyê û peywendiyên diristên navbera rêvebiran û desteya mamosta û xwendevanan dihê encamdan. 2- Bilindkirina astê zanistiyê programên xwendinê û berdestkirina amîr û alavên pêdivê û nûjen, ji hemû qonaxên xwendinê re. 3- Vekirina xolên rahînanê ji hemû mamosta û karmendên perwerdeyê re û di hemû astan de. 4- Vekirina dayingeh, baxçeyên savayan, institut û zankoyan li hemû parêzgehên Iraqê û amadekirina mamosta, karmend û hemû pêdivêyên zanistî. 5- Gerek giringiyek taybetî ji xwendina bilind re hebe û gerek astê zanistî di evî biyavî de bilind bibe. + Biwarê Civakî Geşkirina civakê hîmê bingehînê pêşkevtina siyasî û aborî ye. Ji ber evê çendê jî, dê lîsta Hevpeymaniya Kurdistanî kar ji bo evan armancan bike: 1- Pêkanîna aştiya civakî, bi rêya paraztina tevna civakê, pêgeha civakê, xêzanê (ayleyê) kêmkirina cudayiyên civakî û nehiştina hemû awayên cudayî yên ko li ser bingehên neteweyî û oldarî ne. 2- Gerek giringî ji boneyên (munasebetên) oldarî re hebe û mizgeft, perestgeh û mezarên din, bihên nûjenkirin û keresteyên avakirinê ji wan re bihên pêşkêşkirin. 3- Qerebokirina maddî û giyanî ya kurdên Feylî, Êzdî, Şebek, Mendayî û hemû ewan pêkhatên neteweyî û oldarî yên ko di serdemên corane de bi egera nasnameya xwe, sitem li wan hatiye kirin. 4- Pêkanîna hemû binemayên qanûnî û praktîkî yên di bareya mafên Turkman, Aşûrî, Kildanî û Armeniyên Iraqê de û hukûmeta federal, di ber bi cihanîna ewan maddeyên destûrî de berpirsyar e. 5- Belavkirina hişyariya karkirinê û berdestkirina derfeta kar ji hemûyan re û ji bo nehiştina bêkariyê jî, gerek rê ji karê kerta taybetî re bihê vekirin. 6- Gerek giringî ji rewşa kêmendaman re hebe û giringî ji ewan kesan re jî hebe, ewên ko xwediyên pêdivêyên taybetî ne û derfeta karkirinê ji wan re hebe û sûd jî, ji berhemên wan hebe. 7- Gerek giringî ji pîrejin û pîremêran re hebe, misogeriyên civakî ji wan re hebin, cihên mana wan hebin û tendiristî û mirovaniya wan jî paraztî bin. 8- Gerek misogeriyên tendiristiyê, bûyeran, pîrîtiyê, pekkevtinê (seqetiyê) dugiyaniyê (hemilbûnê) û wecaxkoriyê hebin. 9- Diristkirina karta misogeriya bêkariyê ji ewan kesan re, ewên ko nû ji zankoyan û institutan derçûne û ji bo ewên ko li ser kar nemane, da ko kar ji wan re bihê vedîtin. 10- Gerek giringî ji sandikayên karkir, pîşeyî û cemawerî re hebe û giringî ji rêxistinên sivîl re jî hebe. Gerek azadî û serxwebûna evan sandika û rêxistinan misoger bin, da ko bi rastî bibin benda navbera civakê û hukûmetê. 11- Gerek giringiyek mezin ji mafên jinan re hebe û ew jî dê bi rêya xweşkirina kar û çalakiyên civakî, siyasî, aborî û rewşenbîriyên wan pêk bihê û gerek sûd ji şiyanên wan bihê dîtin. Gerek ew hemû qanûn jî bihên rastkirin, ewên ko sitemê li jinan dikin û buhayên wan kêm dikin. 12- Gerek giringî ji genc û xortan re û ji daxwaz û berhemên wan re hebe, sûd ji şiyanên wan di gelek biyavan de bihê wergirtin, peydakirina derfetên guncayîtir da ko beşdariyê di siyasetê de bikin û bigihêjin pêgehên biryara siyasî di nava parliyamentê, hukûmetê, dezgehên corane, sandika û rêxistinên civaka sivîl de. 13- Gerek giringî ji werzişê (sporê) û werzişvanan re hebe û amîrên wan bihên berdestkirin. Gerek alîkariya hemû tîp û çalakiyên werzişî bihê kirin û lîzgehên nûjen li navendên parêzgehan bihên diristkirin. Divê lîzgehên millî jî li tax û bajêrên biçûk û gundan bihên diristkirin û seyran û hevrikiyên werzişiyên li ser astê parêzgehên Iraqê û derveyî Iraqê jî bihên sazdan. 14- Divê giringî ji taybetmendiya werzişa herêma Kurdistanê re, li ser astê navdewletî, Asiya û deverê hebe. 15- Divê giringî ji wêjevan û rewşenbîran re hebe û ji tore, huner û hunermendan re hebe. Gerek rêzgirtin ji taybetmendiyên neteweyî re hebe û alîkarî ji afirandinê re hebe. Gerek giringî ji sînemayê re jî hebe û pêdivêyên wê bihên berdestkirin. 16- Divê şûnwarên kevnên Iraqê bihên paraztin û kar jî bihê kirin, da ko ew şûnwarên hatine dizîn, dîsan bihên vegerandin. + Aborî û Geşbûn Ji bo ko aboriyeka geş û dewlemend hebe û di xizmeta xweşî û pêşkevtina civakê de be û li ser binemayên geşbûneka berdewam be, dê lîsta Hevpeymaniya Kurdistanî xebatê ji bo evan armancan bike: Yekem: Babetên Serekî 1- Dê giringî ji avakirina jêrxaneya aboriya welat re hebe û ew jî bi rêya geşkirina biyavên coraneyên berhemanînê, çandinê, geştevaniyê (turizmê) û pêşvebirina kerta petrolê û gazê, ko êdî pişta aboriya Iraqê nema tenê bi petrolê ve bihê girêdan. 2- Piştevanîkirina binemayên aboriya azad, ko tê de dewlet li angora qanûna rêxistina hevrikiyê kar bike. Ji bo ko pirraniya xelkê jî sûdmend bin, xelk beşdariyê tê de bikin û bi rêya plandanînê jî, geşbûn bihê diristkirin. 3- Gerek rolek bêtir ji kerta taybetî re bihê dan û sûd ji şiyanên sermayedaran bihê wergirtin. 4- Gerek piştevaniya sermayedarên niştimanî li beramber sermayedarên biyanî bihê kirin, da ko pirsa bilindkirina nirxên li bazarê bihê kontrolkirin. 5- Bilindkirina buhayê Dînarê Iraqê li beramber buhayê Dollar û diravên dinên biyanî. 6- Gerek tekezî li ser hebûna qanûna paraztina berhemxuran bihê kirin. 7- Geşkirina hemû corên pîşesaziya niştimanî, ko li angora hemû astên pîşesaziyê yên mezin û navincî bin. Geşkirina projeyên biçûk, pîşesaziya temamkar, pîşesaziya komkirinê û alîkarîkirina evan aliyan, hêsankarî ji wan re bihên pêşkêşkirin û li angora qanûnê rêxistî bin. 8- Pêşvebirin û çalakkirina sistema bankê, da ko bibe cihê baweriya hevwelatiyan, xwediyên pîşeyan, bazirganan, cotkaran û sermayedaran û hêsankarî û piştevanî ji karên wan re hebin. Duyem: Çandinî 1- Divê giringî ji kerta çandiniyê re hebe û ew jî, bi rêya diristkirina projeyên stiratecîk, avdanê, avakirina gundan, gihandina xizmetguzariyan, dana mortgajan (sulfeyên eqarî) ji bo berhemanînê û xwedîkirina lawiran û xwedîkirina masî û tewalan çê dibe. 2- Berdestkirina tov, gilêşê, nemamên baş (şitlên baş) alav û amîrên nûjen ji cotkaran re û ji xwediyên terş û tewalan re. Herweha, diristkirina bingehên hilgirtinê û enbarkirina berhemên xwemalî. 3- Gerek pirs û arêşeyên cotkaran û xwediyên berhemên navxweyî, li angora qanûnê bihên çareserkirin û berjewendiyên wan jî bihên paraztin. 4- Gerek giringî ji ewledariya xurek re hebe û ev jî, bi rêya kontrolkirina corên xurekên ko dikevin nava welat de dibe. 5- Gerek giringî ji pîşesaziya berhemên çandiniyê re hebe û ew berhemên ko dikevin çarçêweyê pîşesaziyê de – wek bacanên sor, xurme, gulberoj, zeytûn, genimeşam, tûtin û ...hd – bihên paraztin. Sêyem: Biwarê Deryayî 1- Paraztina samanên deryayî û giringiya xwedîkirina masiyan û pîşesaziya dagirtinê (qutîkirinê) pêdivê ye. 2- Pêşxistina benderan û berdestkirina amîrên nûjenên enbarkirina import û eksport û veguheztina wan, da ko paraztî bin. Çarem: Geştevanî (Turizm) 1- Divê kerta geştevaniyê giring be û qanûnek ji bo rêxistin û pêşxistina evî biyavî hebe. Ew jî ko geştevanî di herçar werzan (demsalan) jî de li herêma Kurdistanê û li Iraqê hebe. Herweha, li hemû ewan parêzgehan jî hebe, ewên ko mezarên pîroz û şûnwarên kevn lê hene. 2- Gerek sermayedarên navxweyî bihên paldan û hêsankarî bihên pêşkêşkirin û mortgaj (sulfeyên eqarî) ji ewan kompanyayan re û ji ewan hevwelatiyên Iraqî re bihên dan, ewên ko xwediyên projeyên geştevaniyê ne. Herweha, gerek sermayedarên derve jî bihên paldan da ko beşdariya xwe bikin. Pêncem: Petrol û Samanên Suriştî 1- Samanên suriştiyên wek petrolê, gazê û keresteyên xavên serzemîn û jêrzemîn, samanên gelên Iraqê ne. Pêdivê ye dahatên Iraqê ji bo pêşxistin û geşkirina parêzgehên Iraqê bin û di evê bareyê de wekhevî hebe. Gerek rêjeyek ji petrolê ji hevwelatiyan re jî bihê terxankirin û li angora qanûnekê jî bihê rêxistin. 2- Gerek parliyamenta Iraqê qanûna petrolê û gazê pesend bike. 3- Divê di biwarê vedîtinê, derhînanê, werivandinê û şandinê de, giringî ji pîşesaziya petrolê re hebe û di biyavên dinên berhemanînê de jî, bi kar bihê. + Biwarê Avê Av yek ji arêşeyên serekiyên cîhanê ye. Lîsta Hevpeymaniya Kurdistanî di evî biyavî de, dê kar ji bo evan armancan bike: 1- Divê pişkên ava Iraqê ji Dicle, Firat, Kendav û hemû ewan zê û rûbarên ko ji welatên cîran dikevin nava xaka Iraqê de paraztî bin. 2- Gerek sikrên (avgirên) biçûk û mezin li hemû deverên Iraqê bihên avakirin. 3- Vejiyandina hemû ewan bîr û jêderên ko rejîma berê ya herrifî wan kûr kirbû yan girtibû. + Biwarê Jîngehê Jîngeha cîhanê rastî gefên pîsbûnê bûye û Iraqê jî, ji ewan gefan ne dûr e. Ji ber evê yekê, dê Hevpeymaniya Kurdistanî kar ji bo evan armancan bike: 1- Gerek Iraqê bi rêkevtinên navdewletiyên paraztina jîngehê ve bihê girêdan û ji bo ko jîngeh pîs nebe, qanûnek bihê danîn. 2- Divê Iraqê ji mayinan, şûnwarên çekên kîmyayî û biyologî û hemû maddeyên ziyandar, bihê paqijkirin û palavgehên (refineriyên) pêdivê, ji bo paqijkirina avê û cihokan jî bihên danîn. 3- Gerek hemû çalakiyên avakirinê, pîşesaziyê û karên din, girêdayî binemayên paraztina jîngehê bin. 4- Gerek giringî ji bernameyên keskkirina bajêran re hebe. + Sazkariya Rêvebiriyê 1- Dê kar û bizav ji bo nehiştina gendeliyê (fesadê) bihên kirin û ev gendeliya han, çûye nava hemû movikên rêvebiriya hukûmeta Iraqê. 2- Gerek rotîn di nava dezgehên hukûmetê de nemîne û ji bo bi rêvebirina dosya û kar û barên hevwelatiyan jî, gerek sistema yekpenceriyê bi kar bihê. Herweha, gerek di evî biyavî de sûd ji teknologiya komputerê û internetê bihê wergirtin. 3- Divê diyardeya xwarina bertîlê nemîne, xizmîtiya nava rêvebiriyê nemîne, parvekirina di biwarê oldarî û neteweyî de nemîne, navdesteyî (wasîtekarî) di nava dam û dezgehên hukûmetê de nemîne û prensîpê kesê guncayî li cihê guncayî cihê xwe bigire. 4- Gerek civata xizmetguzariya şaristanî aktîv bibe. 5- Gerek bi rêya pêşkêşkirina advansan (sulfeyan) û alîkariyên din – ko li angora qanûnê bin – astê jiyana karmendên dewletê bihê bilindkirin. Ew qanûn û rênîşanên ko rêxistina anahiyan (muhletan) demên bêhnvedanê û geştevaniyê dikin, gerek li gel awa û şêwazên nûjenên jiyanê biguncin. 6- Gerek yekeyên akincîbûnê (xanî) ji karmendên dewletê re bihên avakirin û firoştina wan li angora piçên (qistên) demdirêj be, da ko êdî karmendên dewletê kirêdar nebin. 7- Gerek sistema zîndanan, sazkariyên giştî, rêvebiriyên nexweşxaneyan û dezgehên dinên hukûmetê, bêtir di xizmeta hevwelatiyan de bin.

Yeni Yorum yaz

Düz metin

CAPTCHA This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.