Rênas Jîyan: "Bedewî", ji "serbestî"yê diafire

Kedkarekî mezin yê zimanê kurdî ye Rênas Jîyan. Ji bilî helbestên wî, nivîsarên wî yên di derbarê estetîkê û feodalîteya kurdan de bala min kişand û bawer im bala gelek kesan bi taybetî ya nivîskar û wêjevanan jî kişandibe. Helbestvanê kurd Rênas Jîyan li Amedê dijî û edîtorê weşanxaneya Belkî û kovara Çirûskê ye. Balkêşîya Rênas Jîyan, ji nivîskarên kurdan yek jê jî diyarkirina ekolekê, ya bi navê Çirûskîzmê ye. Wekî tê zanîn pirtûka wî ya yekem Janya -helbest- ye, dûre Mexzena Xwînê –helbest- û Di Tuwaletê de -tîyatro- çap kiriye Rênas Jîyan.

Dema ku mirov pirtûka wî ya ’’Ji şevê re’’ dixwîne, mirov dibîne ku nivîskar xwestiye bingeh û hundirê ‘Ekola Çirûskîzm’ê dagire. Ev pirtûk ji 81 nivîsarên wî yên ku di rojname û kovaran de hatine weşandin, pêk tê. Di pêşgotina wê de navê pirtûkê û hinekî jî wateya şevê diyar dibe ji bo Rênas. Wisa tê gotin; "Ji ber ku ew şev e hemû xerabîyan di xwe de vedişêre; vêketina çirûskekê ji bo dîtina dilê wê bes e, lê wê tucarî ji rûyê xwe, ji hebûna xwe fedî nekiriye, heger dilê wê bixwaze dikare di hundurê xwe de çirûskek an jî şevçirayeke xweşik jî rê mirovî bide û wî/wê ji kêfan bifirîne; û dikare cinnekî jî rê mirovî bide û wî/wê ji tirsan biqetîne!"

Min xwest di wan mijaran de çend pirsan ji bo rojnameyê jê bipirsim. Wî jî bi dilgermî bersiva pirsên min da.

Birêz Rênas Jîyan, we jî di salên 90ê de dest bi helbestê kir û bi cehdek pir mezin meşiyan heta îro. Îro hûn di weşanxaneyê de, di nav pirtûkên kurdî de avjenîyê dikin. Kêfa we li gor wan salan çiqasî tê?
Ji bo helbestkarekî-nivîskarekî, war an jî mekanên herî îdeal weşanxane ne, lê bi şertê ku ew weşanxane karibin ku weke atolyeyên wêjeyî û weke laboratuarên zimanî bixebitin, ne ku dirûvê qehwexane û dikanan bigirin, bi rastî jî sazî bin.

Li vê dinyaya sar û li vê jîyana har kêm cih hene ku ez lê disitirim û bêhnê lê distînim, weşanxane ji van cihan yek e. Ez bi xêra vê weşanxaneyê tenêtîya xwe dikewînim, hêrsa xwe dimelisînim û hêvîyên xwe disûtînim. Ez bi xêra weşanxaneya Belkîyê û kovara Çirûskê bîra xwe ya birîndar ji bîr dikim; weşanxane û kovar hem kêfê û hem jî êşê dide min.

Mezin-biçûk, baş-xerab ez ji hemû weşanxane û kovarên kurdî hez dikim. Divê mirov holikên xwe bi qesrên bavê xelkê nede; ji ber ku holik bin jî, ew yên me ne û siberoj ji bo ku ew jî weke yên xelkê veneguherin qesran tu sedem tune ne.

Bi taybetî di gelek nivîs û hevpeyvînên xwe de hûn li ser estetîka hunerê sekinîne. Ev mijar dûr û dirêj e, lê bi kurtî; aniha estetîka bi tevahî di hunera kurdî de, bi taybetî jî di helbesta kurdî de dilê we xweş dike an na?

Berdewamîya vê gotarê li ser malpera Lemonde-Kurdî bixwînin: http://www.lemonde-kurdi.com/renas-jiyan-bedewi-ji-serbestiye-diafire